موضوع: چه خوب پس شما هم می خواهید شتاب دهنده راه بیاندازید…

مدتی که توی تیم درجه یک آواتک با مسئولیت گسترش این شتاب دهنده کار می کردم، تقریبا هفته ای دوبار موبایلم زنگ میخورد بعد سلام و احوال پرسی طرف پشت خط چیزی می گفت که مکالمه ی ما با گفتن این جمله از طرف من ادامه پیدا می کرد: “چه خوب پس شما هم می خواهید شتاب دهنده راه بیاندازید…” وقتی این مقاله از بِن رو خوندم فکر کردم شاید بد نباشه یه مقاله بر اساس همون بنویسم. بِن ده مورد نوشته بود ولی من سه مورد دیگه هم بهش اضافه کردم که در ایران دیدم.
مطمئن نیستم آینده چی میشه ولی الآن تا سرتو برگردونی یکی یه گوشه داره یه شتاب دهنده راه می اندازه. ایول مرسی دست همتون درد نکنه. ولی حواستون باشه “شتاب دهنده” برای پول ساختن ساخته میشه. نه چیز دیگری. الآن دلایل عجیبی برای تشکیل شتاب دهنده ها دیده میشه. تازگی ها معمولا ادارات دولتی میخوان شتاب دهنده راه بیاندازند و دلایل جالبی هم ارائه می کنند؛ دلایلی که شنیدم و ارتباطی با پول ساختن نداشتند:

• می خواهیم اولین شتاب دهنده در شهر / استان / موضوع باشیم ( واقعا اولین بودن چه ارزشی برای شما، کارآفرین و استانتون داره؟ بهترین بهتره یا اولین؟ )
• برای توسعه ی اقتصادی و دستیابی به اقتصاد مقاومتی ( خب پول بسازه خوبه ولی به نظر میرسه هدف پز دادن دولتی باشه )
• توسعه ی اکوسیستم استارتاپی ( اکوسیستم بدون پول ساختن چه فایده؟ )
• اشتغال زائی ( مسخره ترین و اشتباه ترین دلیل برای ارزش آفرینی تمرکز روی اشتغال هست! دقیقا نتیجه برعکس میده. کارآفرینی یک بحث عمومیه چه برسه به شتاب دهنده ها)
• کمک به کارآفرینان ( تو نیکی میکن و در دجله انداز که ایزد در بیابانت دهد باز؛ مرسی که اینقدر خوبید. ولی لطفا کمک خالی نکنید! کاری کنید که کارآفرین ها پول بسازند )

خب این بحث رو بیخیال. فرض کنیم به هر دلیلی دوست دارید شتاب دهنده راه بندازید. ایول دستتون درد نکنه. حالا ببینیم این شتاب دهنده باید چطور باشه.

چیز های مهمی که برای راه اندازی یک شتاب دهنده باید به آنها فکر کنید

واقعا این را بدونید شتاب دهنده ها هر کدام یک شکل هستند. هرکدام هدف، محدوده جغرافیایی خودشان را دارند. هر کدام در یک مرحله ( برخی از آنها حتی قبل از ایده پردازی ) و با یک میزان متفاوت پول وارد می شوند. پس شما بر اساس مشخصاتی که خودتون در ذهنتون هست مدل خودتون رو بسازید ولی این موارد را در ذهنتون داشته باشید.

یک. چه کسی شتاب دهنده را می چرخاند؟

مثل خود استارتاپ ها، حداقل دو شریک ( بنیانگذار ). شما، کارآفرین هایی می خواهید که “بوده باشند، و انجام داده باشند” با گوشت و پوست و استخوانشون یک زندگی استارتاپی را حس کرده باشند. مدیرها به درد این کار نمیخورند. خیلی از مدیرها الآن فکر می کنند می تونند در یک شتاب دهنده مدیریت کنند. ولی شتاب دهنده بالاسرش کارآفرین می خواهد که کارآفرینی کنه.

دو. چقدر می خواهید کمک کنید؟

منتورینگ هنوز متری براش اختراع نشده و یک تعریف عام داره. بعضی جاها اکوسیستم آنقدر شکل نگرفته که کارآفرین ها بتونند واقعا خودشون کاری رو انجام بدهند و منتور ها در کنارشون کمک کنند. درسته که شتاب دهنده یه نوعی سرمایه گذار هست و باید سر میز روبروی کارآفرین بنشیند ولی کمبود شبکه، تجربه و پشتیبانی از کارآفرین ها در شهر هایی که هنوز رشد نکردند، شرایطی را پیش میاره که باید پا در کفش کارآفرین کرد و چند قدمی را با او برداشت.

سه. منتور دارید؟ چه کار می کنند؟

همه ی شتاب دهنده ها یک لیست بلند بالا در وب سایتشون از منتور ها تشکیل می دهند تا کارآفرین ها را جذب کنند. خوبه در کوتاه مدت جواب میده ولی بلند مدت نه. اینکه چند تا اسم بنویسید تا کارآفرین ها جذب بشن جالبه ولی حواستون باشه که واقعا بدونید از منتور ها چی می خواهید و چطور باید به شما کمک کنند. با آن ها شفاف و روشن در مورد انتظاراتتون صحبت کنید.

چهار. در مورد مدت زمان و برنامه ی شتاب دهنده فکر کردید؟

” مثل آواتک، دو ماه و چهار ماه ولی حالا یه تغییراتی هم میدیم مثلا سه ماه و سه ماه” شاید 30 بار این جمله را شنیدم. لطفا داستان را اینقدر ساده نگیرید. شما می خواهید به چند تا جوان کمک کنید پس واقعا فکر کنید برنامه ریزی کنید در شرایط واقعی شهر شما، چقدر وقت طول می کشد تا یک کسب و کار از یک ایده یا یک محصول اولیه شکل بگیرد؟ شما چقدر میتونید محتوای مناسب برای تیم هاتون فراهم کنید و آدم ها را جمع کنید؟

پنج. چند درصد سهام بر می دارید؟

“مث بقیه شتابد دهنده ها” بازهم میگم شما باید شرایط خودتون رو بسنجید و بتونید برای درصدی که میگید بر اساس شرایط محلی دلیل بیارید. هرچه اکوسیستم استارتاپی آماده تر باشه شما بیشتر میتونید ریسک کنید. بالاخره پولی که در شتاب دهنده خرج می کنید باید از جایی در بیاد و اون سهام شما از شرکت ها است.

شش. روی چه چیزی سرمایه گذاری می کنید؟

” استارتاپ های وب و موبایل” به نظرم شتاب دهنده های عمومی بد نیستند. ولی به نظرم اینکه یک مقداری تامل کنیم که شاید یک تخصص خاص در شتاب دهنده بد نباشه لازم باشه مثلا یک شهر ممکن هست روی بازی سازی توانایی داشته باشه شهر دیگری در تولید محتوا. به نظرم واقعا روی اینکه موضوع شما چی باشه فکر کنید. حداقل فایده این هست که اگر روزی یکی از استارتاپ ها شکست خورد متخصص های بقیه ی استارتاپ هاتون با روحیه ی استارتاپی تربیت شدند تا برند و کمک کنند.

هفت. در چه مرحله ای سرمایه گذاری می کنید؟

فکر کنید استارتاپ ها در چه مرحله ای وارد شتاب دهنده ی شما می شوند. اگر نمی خواهید یک مرکز تجمع تکنولوژی باشید پیدا کردن تیم های کامل با ایده های پخته شده خیلی سخت است. شاید باید فکر کنید لازم است کنار آن ها بنشینید و روی ایده با آنها طوفان مغزی راه بیاندازید.

هشت. چند تا استارتاپ را کمکشان می کنید؟

شما باید بدونید چند تا تیم می خواهید به شتاب دهنده تان بیاورید. اگر کم باشد خیلی میتونید باهاشون کار کنید و روی آنها تمرکز داشته باشید. ولی اون نمونه های عجیب و غریب برای موفقیتتون کم هستند. رفتن به دنبال کمیت برای اینکه بتونید استارتاپ های عجیب رو با احتمال بالاتری داشته باشید هم باعث میشه وقت کمتری با هر تیم بزارید و در نتیجه ممکنه کیفیت کار شما پایین بیاد. البته مسئله ی دیگه جریان ورودی شما هم هست که واقعا چند تا تیم میاد که شما به صورت جدی بتونید روی آنها سرمایه گذاری کنید.

نه. بعدش چی؟ چه کسی روی آنها سرمایه گذاری می کند؟

به جز نقاط خاصی از دنیا سرمایه گذاران زیادی در شهر ها نیستند. و سرمایه گذار همیشه دوست داره زیر بال و پر خودش سرمایه گذاری کنه. شتاب دهنده ها واقعا باید فکر کنند اگر تیم های آنها پول خواستند از کجا باید جذب کنند. ده. خریدارش کیه؟ شما از استارتاپ ها سهام بر می دارید که آنها را بفروشید. تعداد خیلی کمی از آها به بورس میرن (که عملا در ایران خبری از این موضوع نیست) پس کی قرار هست سهام شما را بخرد؟ داشتن ارتباط قوی با خریداران احنمالی شرکت ها هم یک نکته ی خیلی اساسی در راه اندازی یک شتاب دهنده هست.

مواردی که باید برای ایران اضافه کرد:

یازده. دولت چه کارست؟

خیلی وقت ها یه مرکز دولتی خودش می خواهد همه کاره باشد. راحت بگم. نمیشه. اگر می خواهید از دولت یا نهاد شبه دولتی کمک بگیرید. فقط ازشون کمک بگیرید آنها آدم های مناسبی برای اجرا اصلا نیستند. ضمن اینکه عمر حمایتشون هم زیر چهارسال هست. پس اگر از دولت هم کمک هایی میگیرید کاملا مشخص کنید چه هستند و مطمئن بشید که کمک ها در طول مدتی که می خواهید فعالیت کنید پایدار بمونه ضمن اینکه مشخص باشه ارتباط شما به چه شکل هست. آنها در مدیریت شما دخالت می کنند یا ازشما در ازای کمک خروجی می خواهند؟ روش اندازه گیری خروجی ها چه هست؟

دوازده. مربی های خوب در دسترس دارید؟

(منتور و مربی فرق دارند) در کشور های خارجی سال هاست که شرکت های آموزش منابع انسانی، حسابداری، حقوقی و کسب و کار وجود دارند. و پارادایم هاشون از آموزش دادن به یادگیری تغییر کرده و از روش هاب یادگیری عملی به خوبی بهره می برند. پس به سادگی می تونید مربی های لازمی که به صورت عملی کاری کنند کارآفرین هاتون چیزهایی که بلد نیستند رو خودشون یاد بگیرند در دسترس هستند. شما باید بدونید چطور این مربی ها را پیدا می کنید و ازشون می خواهید کمکتون کنند.

سیزده.با یک گل بهار نمیشه.

شما با راه اندازی شتاب دهنده در مقابل سرمایه گذارها مسئولید. به نظر من فضای الآن برای راه اندازی شتاب دهنده ها خیلی ریسک بالایی داره لطفا در مورد تامین مالی شتاب دهنده هم حتما فکر کنید. پول در ایران گران است و ریسک تمام پول از یک سرمایه گذار خیلی برای او سخت است. من به هیچ وجه اعتقاد ندارم میشه مدل های شتاب دهی را از جایی به جای دیگه کپی کرد. مثل هر استارتاپ چند وجهی دیگه کار بسیار سختی را پیش رو دارید. البته خیلی هم خوب هست چون روی پارامتر های مختلف می توانید برای خودتون تمایز ایجاد کنید. مشتری هاتون رو بشناسید. استراتژی مناسب پیدا کنید و مدل کسب و کارتون رو بسازید.
شتاب دهنده ها هم مدل کسب و کار می خواهند (و باید پول بسازند) اگر بتوانند برای مدت طولانی سرپا بمانند. مدل کسب و کار شتاب دهنده ها هر شکلی که باشند باید ابعادی که در بالا گفتم را داشته باشند.

https://isfahanplus.ir/%da%86%d9%87-...-%d8%b1%d8%a7/