موضوع: هواکس چیست؟

شما هم از آن دسته افرادی هستید که هر روز به صندوق نامه‌های الکترونیکی خود سر می‌زنند؟ شما هم به خواندن ای-میل معتاد شده‌اید؟ هر چیزی را که از این طریق به دستتان می‌رسد، باور می‌کنید و می‌پذیرید؟
استفاده از ای-میل دیگر به امری بدیهی در بیشتر جوامع تبدیل شده است. اگر یک آدرس ای-میل شخصی نداشته باشید، احتمالا در انجام بسیاری از کارهای روزمره خود نیز به مشکل برخواهید خورد. البته شاید نداشتن حساب ای-میل شخصی، باعث نشود از انجام کاری بازبمانید. اما به احتمال زیاد باعث به وجود آمدن مشکلاتی یا حداقل صرف زمان و هزینه بیشتر برای انجام کارها خواهد شد. خدمات بی‌شماری مانند خرید بلیط قطار، هواپیما و اتوبوس، ثبت نام در دانشگاه، عضویت در سایتهای اینترنتی یا باشگاه‌های مجازی برای دریافت آخرین اخبار و اطلاعات و خرید اینترنتی مثالهایی از خدماتی هستند که انجام آنها بدون استفاده از اینترنت و حساب ای-میل غیرممکن که نه، ولی مشکل و وقتگیر است.
اما سوای موارد فوق، کنترل روزانه صندوق پست الکترونیکی برای بسیاری از افراد جنبه سرگرمی پیدا کرده است. شاید شما هم جزو گروهی باشید که اگر یک یا دو روز به صندوق پستی خود سر نزنند و نامه‌های جدید را نخوانند، احساس سردرگمی و خماری می‌کنند. بهبود مستمر پهنای باند اینترنت و خارج شدن کاربری ای-میل از انتقال ساده متن و تبدیل آن به ابزاری برای انتقال صدا و تصویر (به صورت پیوست) موجب افزایش جذابیت محتوای ای-میل و افزایش تعداد خوانندگان و هواداران آن شده است. کار تا به آنجا پیش رفته است که شرکت‌های تبلیغاتی با ارسال ای-میلهای جذاب و ضمیمه کردن تبلیغات مورد نظر خود به آن، شاخه جدیدی در بازاریابی به نام e-mail marketing به وجود آورده‌اند. این ای-میل‌ها هم در اینترنت شروع به گردش می‌کنند و هر چه ای-میل جذابتر باشد، احتمالا توسط افراد بیشتری خوانده شده آگهی مورد نظر نیز مورد بازدید افراد بیشتری قرار می‌گیرد.
اما بازار داغ ای-میل و تجارت الکترونیک، مشکلات خاص خود را هم برای کاربران به ارمغان می‌آورد. شاید تا کنون برای شما هم پیش آمده باشد که ای-میلی دریافت کنید که پذیرش صحت محتوای آن برایتان کمی مشکل باشد؛ مانند ای-میلی که حاوی آخرین عکس‌های یکی از مسافران هواپیمای ایرباس فرانسوی بود که از ریودو ژانیرو به سمت اروپا در پرواز بود و بر فراز اقیانوس اطلس دچار سانحه شد و سقوط کرد، یا ای-میلی که ادعا می‌کند یک سفینه غول‌پیکر متعلق به یک حیات فرازمینی وارد منظومه شمسی شده و تا دسامبر سال 2012 به زمین خواهد رسید تا احتمالا طبق تقویم مایاها به حیات زمینی پایان دهد. دو نمونه فوق نشان می‌دهد که محتوای ای-میلها خیلی هم درست نیست یا حداقل خیلی هم نباید دربست آنرا پذیرفت.
واقعیت این است که ای-میل‌های زیادی با محتوای غلط و غیرواقعی در اینترنت سرگردانند؛ ای-میلهایی که محتوای آنها صحت ندارد یا حداقل بخشی از آن غیرواقعی است، اما به خودی خود برای رایانه شما خطری هم ندارند. به طور دقیقتر، باید گفت که این ای-میلها که به نام hoax (به معنی دست انداختن، شوخی فریب‌آمیز) شناخته می‌شوند، با اسپم و ای-میل‌هایی که ویروس یا بدافزار (malware) منتشر می‌کنند، تفاوت دارند. نامه‌های شوخی معمولا شامل اطلاعات غلطی هستند که ظاهر منطقی و غلط اندازی دارند، اما اگر با دقت بیشتری بررسی شوند، به راحتی مشخص می‌شود که دارای محتوای دروغین هستند.
نکته جالب این است که شوخی‌ها به خواسته یا ناخواسته توسط عده‌ای -ناقلا یا خوش‌باور- به زبانهای دیگر نیز ترجمه می‌شوند و به این ترتیب چرخه‌های محلی از آنها نیز بین افراد تکلم‌کننده به یک زبان تولید می‌شود. معمولا در اینگونه ای-میل‌ها ردپایی از حقیقت وجود دارد. یعنی هیچوقت تمامی آن دروغ یا غلط نیست. اما بخش هیجان انگیز آن اصولا دروغ است.
ضرر و زیانی که ای-میلهای شوخی ممکن است داشته باشند، اتلاف وقت و در برخی موارد هزینه است؛ چرا که در بعضی از ای-میلها از خواننده تقاضا می‌شود مثلا برای کمک به فردی بیمار یا نیازمند مبلغی به شماره حساب قید شده در ای-میل ارسال شود. از این موارد که بگذریم، شاید بزرگترین ضرر اینگونه ای-میلها، ارسال آن برای دوستان است. زیرا در صورتیکه مشخص شود این ای-میل یک شوخی و بی‌ارزش است، تنها چیزی که خدشه‌دار می‌شود، اعتبار شما نزد دوستان و آشنایانتان است.
در ادامه فهرستی خلاصه از چند شوخی مشهور آورده شده است:
1. ماه و زمین در نزدیکترین فاصله از یکدیگر قرار خواهند گرفت و این امر هر پنج هزار سال یکبار روی می‌دهد- این ای-میل از سال 2003 در اینترنت سرگردان است و مدام دست به دست می‌شود. نگارنده خود تا کنون چهار بار این ای-میل را دریافت کرده است.

همانطور که اشاره شد، این گونه ای-میلها و پیام‌ها تلاش می‌کنند با ظاهری منطقی کاربر را متقاعد کنند. در ابتدای یک نسخه از این پیام می‌خوانید: «... اخیرا اعتراضهای متعددی مبنی بر کند شدن بیش از حد سایت دریافت شده است. بررسی مدیران سایت نشان می‌دهد که فیس بوک تعداد زیادی کاربر غیرفعال دارد. این پیام برای شما ارسال شده است تا مشخص شود شما فعال هستید یا نه. اگر پاسخ مثبت است، این پیام را برای پانزده نفر دیگر یا تمامی دوستانتان بفرستید تا از فعال بودن شما اطمینان حاصل شود. اکانتهایی که این پیام را برای دیگران ارسال نکنند، پس از دو هفته پاک می‌شوند. ---امضا: مارک زاکربرگ».

2. اگر به استرالیا سفر کردید، هر جایی شنا نکنید، چون ممکن است طعمه این مارهای غول پیکر شوید- این ای-میل که تصاویری از شکار شدن یک والابی (wallaby- یک پستاندار استرالیایی و هم‌خانواده کانگوروست که جثه‌اش از کانگوروی معمولی کوچکتر است) را نشان می‌دهد، ادعا می‌کند که اینها تصاویری از شکار شدن یک گاو هستند. این تصاویر که به ویروس نیز آلوده هستند، با این ای-میل از سال 2005 در اینترنت سرگردانند. جالب اینکه دوستانی از استرالیا این ای-میل را با افتخار برای نگارنده ارسال می‌کنند.
در صورت علاقه به دنبال کردن این موضوع و مطالعه بیشتر، می‌توانید به نشانی http://urbanlegends.about.com مراجعه کنید. در این صفحه حتی یک آزمون سرگرم کننده نیز برای سنجیدن توانایی شما برای تشخیص واقعیت از دروغ با عنوان Hoax quiz ترتیب داده شده است. ضمنا سایت http://www.hoax-slayer.com نیز از سال 2003 به معرفی و طبقه‌بندی ای-میلهای شوخی مشغول است و شوخی‌های کشف شده را بر اساس موضوع طبقه‌بندی کرده است. شما نیز می‌توانید در صورت دریافت ای-میل جدیدی که رنگ و بوی کلاهبرداری یا شوخی دارد، آن را به این سایت ارسال و در ناکام گذاشتن طراحان آن ای-میل و خدمت به دنیای مجازی سهمی داشته باشید.

نویسنده: بابک باقرزادگان


https://www.cyberpolice.ir/learning/21061