هفت اصل برنامه ریزی جان سی مکسول
هفت اصل برنامه ریزی
توسط جان سی. مکسول
اگر تا به حال برای قایق سواری به آب های خروشان رفته باشید به اهمیت برنامه ریزی واقف هستید. هنگامیکه که قایق به مسیرهای پر از صخره ای در رودخانه که در آن شدت جریان آب زیاد است نزدیک می شود، راهنما باید برای آنکه قایق بتواند به سلامت از میان این صخره ها عبور کند بهترین مسیر را برنامه ریزی کند. چنانچه راهنمای قایق نتواند مسیری را بدین منظور برنامه ریزی کند آنگاه قایق در برخورد با یک صخره متلاشی و یا واژگون خواهد شد.
چهار نوع برنامه ریزی
- 1) برنامه ریزی انفعالی (کنش پذیر) زمانی انجام می پذیرد که رهبر گروه به جای هدایت ، راندن، و تغییر جهت قایق اجازه می دهد که قایق همراهِ جریان آب رودخانه پایین رود. این نوع عدم برنامه ریزی سرانجام موجب می شود که آمادگی مواجه با جریان های شدید رودخانه را نداشته باشید. بدتر آنکه که در نبود یک برنامه، جریان آب رودخانه ممکن است قایق را تا سر حد یک آبشار هراس انگیز به پیش براند.
- 2) برنامه ریزی سراسیمه تنها پس از آنکه قایق در وضعیت بغرنجی قرار می گیرد انجام می پذیرد. در این نقطه، تمامی منابع سازمان در تلاش به منظور حل این مشکل بصورت نامنظم و نابسامانی در قالب یک برنامه ارتجاعی (واکنشی) در هم آمیخته می شوند. با اتخاذ برنامه ریزی سراسیمه تنها ممکن است که از مهلکه جان سالم به در برید، اما درهر صورت جراحت هایی را نیز متحمل خواهید شد.
- 3) برنامه ریزی علمی گرچه روشی است که در آن امکان رسیدن به موفقیت وجود دارد اما امری دشوار و مکانیکی است که اغلب در جریان پروسه برنامه ریزی نا تمام رها می شود. تصور کنید که راهنمای قایق بخواهد بطور مداوم عمق آب رودخانه, فاصله میان صخره ها، سرعت باد، و جریان آب را اندازه گیری کند. گرچه ممکن است این اطلاعات مفید باشند، در بیشتر مواقع سرعت جریان بیشتر از آن است که بتوان این دست از اندازه گیری ها را انجام داد. همچنین، راهنمایان اغلب باید به طور آنی به تغییر واکنش نشان دهند. در چنین مواقعی زمانی برای گرد آوری اطلاعات علمی از تمامی متغییر ها پیش از تصمیم گیری و انتخاب بهترین برنامه وجود ندارد.
- 4) برنامه ریزی قاعده مند کلید رسیدن به اثر بخشی می باشد. برنامه ریزی قاعده مند رویکرد رهبری هنرمندانه می باشد. در برنامه ریزی قاعده مند با وجود آنکه برنامه ریزی همچنان امری ضروری است به این نکته توجه می شود که بطور کلی زندگی ( و بطور اخص افراد) را نمی توان در یک نمودار ترسیم کرد.
چرایی عدم برنامه ریزی توسط افراد
برای آنکه اثر بخشی برنامه ریزی را دریابید لازم نیست مدتی طولانی در منصب رهبری باشید. با این وجود همچنان بسیاری از افراد برنامه ریزی نمی کنند. در اینجا به چهار دلیل اصلی می پردازیم که چرا افراد از برنامه ریزی غفلت می کنند.
فقدان مهارت های برنامه ریزی یا دانش
برخی از افراد توانایی ذاتی به منظور برنامه ریزی برای آینده خود را ندارند. این دست از افراد هیچ گاه یاد نگرفته اند که کارهای روزانه خود را الویت بندی نمایند یا خود را برای آینده آماده سازند.
گرفتار آمدن در زیر بار رسیدگی به امور فوری و تصور بر ناکافی بودن زمان
برخی افراد خود را گرفتار جزئیات کم اهمیت می نمایند. در نتیجه در زیر بار دریایی از جزئیات مدفون می شوند و قادر نمی باشند وقت کافی را به برنامه ریزی اختصاص دهند.
عدم علاقه به درگیر شدن در امر پر دردسر برنامه ریزی
به جای برنامه ریزی هر رویداد در یک زمان معین، افراد در مواجه با کوهی از چیزهایی که باید در مورد آنها برنامه ریزی شود خود را مستاصل می یایند.
عدم برنامه ریزی به دلیل نتایج به شدت متغییر آن
به گفته افراد “در نهایت نیز که اقدام به برنامه ریزی می کنیم به طور معمول این برنامه اجرا نمی شود، پس چرا اصلا زحمت این کار را به خود بدهیم؟”
چرایی ضرورت برنامه ریزی
تمامی ما آمال و آرزوهایی داریم، با این وجود تنها خواستار چیزی بودن سبب نمی شود که در زندگی به آرزوهای خود برسیم. برنامه ریزی شکاف میان آمال و آرزوها را از طریق فرا خواندن ما به عمل پر می کند. چنانچه ویلیام دنفورس متذکر شده است، “هیچ برنامه ای ارزش آن را ندارد که کاغذی را برای نوشتن آن سیاه کنید، مگر آنکه این برنامه شما را به آغار کاری وا دارد”. یک برنامه واقعی مسیری واقعی را پیش روی ما برای گام نهادن در جهت آرزوهایمان قرار می هد.
ویژگی های برنامه ریزی قاعده مند
- v برنامه ریزی قاعده مند این امکان را به ما می دهد که بدون از دست رفتن تمرکز خود انعطاف پذیر باشیم.
- v برنامه ریزی قاعده مند این امکان را می دهد که بدون از دست رفته تمرکز خود خلاق باشیم.
- v برنامه ریزی ساختار است. برنامه ریزی قاعده مند موجودیتی پویا است.
- v برنامه ریزی نقشه راه می باشد. برنامه ریزی قاعده مند جنبش و حرکت است.
- v برنامه ریزی ایده است. برنامه ریزی قاعده مند عمل و کنش است.
- v برنامه ریزی بر روی کاغذ است. برنامه ریزی قاعده مند قدرت اجراست.
خلاصه
با این گفته که «با عدم برنامه ریزی، شکست خود را برنامه ریزی می کنیم» بطور کامل موافقم. افرادی که به برنامه ریزی بی توجه اند در واقع خود را ناتوان می سازند و تاثیر و سودمندی خود را محدود می کنند.
خبر خوش در مورد برنامه ریزی آنست که برنامه ریزی تمرین نسبتا ساده ای است. هر کسی قادر به انجام آن می باشد. برای آنکه بتوان یک برنامه منسجم را طرح ریزی کرد نیازی به مدرک دکترا نمی باشد. آنچه لازم است تنها دمی از وقت آسوده برای پرداختن به افکار متمرکزاست.
هفت اصل برنامه ریزی جان سی مکسول - مجله فرد
