فکر کردم شايد بد نباشد در شروع سال جديد يکسري مطالب آموزشي قدم‌به‌قدم و پايه‌اي را در زمينه کارآفريني و استارت‌آپ‌ها منتشر کنيم. اولين نکته‌اي که به ذهنم رسيد و به نظرم بسيار مهم است، رابطه کارآفريني و مفهوم استارت‌آپ است ...



فکر کردم شايد بد نباشد در شروع سال جديد يکسري مطالب آموزشي قدم‌به‌قدم و پايه‌اي را در زمينه کارآفريني و استارت‌آپ‌ها منتشر کنيم. اولين نکته‌اي که به ذهنم رسيد و به نظرم بسيار مهم است، رابطه کارآفريني و مفهوم استارت‌آپ است.
آيا کارآفريني همان استارت‌آپ است؟ راه‌اندازي استارت‌آپ يعني کارآفريني؟ آيا همه فرآيند کارآفريني در استارت‌آپ خلاصه مي‌شود؟ اصلا کارآفريني دقيقا چيست؟ مفهوم استارت‌آپ چيست و کجاي اين داستان قرار مي‌گيرد؟ و...
اين‌ها سوالاتي است که در اين مطلب قصد دارم به آن‌ّها پاسخ دهم.
«Entrepreneurship» واژه‌اي است که در ايران به «کارآفريني» برگردانده شده است، که چندان ترجمه مناسبي نيست. متاسفانه درگذشته و به‌واسطه سياست‌هاي آن زمان، اين واژه به اين صورت ترجمه شده است. اولين معادلي که با شنيدن واژه کارآفريني به ذهن ما خطور مي‌کند «اشتغال‌زايي» است!
فرض کنيد شما ايده‌اي داريد براي مکانيزه کردن يک خط توليد کارخانه رب‌سازي. اين ايده باعث افزايش بهره‌وري و کاهش هزينه مي‌شود و از هر خط توليد، به واسطه مکانيزه شدن آن، ۱۰ نفر نيرو حذف مي‌شوند. شما اين ايده را تبديل به يک محصول مي‌کنيد و به تمام کارخانه‌هاي رب‌سازي يک شهرک صنعتي مي‌فروشيد. در اينجا يک کارآفريني رخ داده و تعدادي هم بيکار شده‌اند. عجيب است، نه؟ ولي بر اساس تعاريف کارآفريني، شما کارآفريني کرده‌ايد. پس تا اينجا متوجه شديم که کارآفريني لزوما به معني اشتغال‌زايي نيست. حالا بياييد تعاريف کارآفريني را مرور کنيم.
براي کارآفريني تعاريف زيادي ارائه شده. به ياد دارم به‌واسطه يک تحقيق دانشگاهي در زمان تحصيل در دانشگاه تهران، حدود ۵۰ تعريف از کارآفريني جمع‌آوري کردم، ولي يک تعريف خيلي براي من جالب بود. اين تعريف مربوط مي‌شود به ژوزف شومپيتر، از دانشمندان برجسته در حوزه کارآفريني. او نوآوري و تخريب خلاق را پايه و اساس کارآفريني مي‌داند. از نظر شومپيتر، کارآفريني و شخص کارآفرين، نيروي محرکه و موتور توسعه اقتصادي است. ويژگي تعيين‌کننده در کارآفريني از نظر او انجام کارهاي جديد و ابداع روش‌هاي نوين در انجام کارهاي جاري است و نوآوري در هريک از زمينه‌هاي زير کارآفريني محسوب مي‌شود!

  • ارائه کالاي جديد
  • ارائه روشي جديد در فرآيند توليد
  • گشايش بازاري تازه
  • يافتن منابع جديد
  • ايجاد هرگونه تشکيلات جديد در صنعت

تعريف شومپيتر تعريفي کلاسيک و علمي از کارآفرين و کارآفريني است.
يک نکته مهم در کارآفريني ارزش‌آفريني است. به نظر مي‌رسد واژه ارزش‌آفريني معادل خوبي براي واژه کارآفريني باشد. ارزش و ارزش‌آفريني بخش مهمي از مدل‌هاي کسب‌وکار است، که در آينده به انواع ارزش و طراحي آن مي‌پردازيم. جمله خيلي معروفي هست که مي‌گويد: «يا ارزش ايجاد کن يا کلا دور کارآفريني را خط بکش!» به آخرين کالايي که در چند ماه گذشته خريديد فکر کنيد، چرا اين کالا را خريديد؟ چرا اين برند خاص را انتخاب کرديد؟ کدام ويژگي باعث خريد اين کالا شده؟ دليل خريد شما معمولا اطلاعات زيادي در مورد ارزش‌هايي است که آن کالا برايتان ايجاد مي‌کند. معمولا در زمان خريد خيلي از کالاها (نه همه آن‌ها) اين احساس به شما دست مي‌دهد که نسبت به پولي که بابت آن کالا پرداخت مي‌کنيد، چيزهاي بيشتري به دست مي‌آوريد، اين يک معادله طلايي در کارآفريني است! به عبارتي اگر شما ارزش مناسبي را به مشتريانتان عرضه کنيد، احتمال موفقيت شما خيلي زياد خواهد بود.
کارآفريني معمولا يک فرآيند دارد. در متون دانشگاهي و کلاسيک، فرآيند کارآفريني فرآيندي است که با تشخيص فرصت توسط کارآفرين شروع مي‌شود و سپس کارآفرين به ايده‌پردازي حول محور فرصت مي‌پردازد و يک سري ايده را بررسي مي‌کند. يک يا چندتا از اين ايده‌ها را انتخاب مي‌کند و به نوآوري در زمينه اين ايده‌ها مي‌پردازد، بعد يک طرح کسب‌وکار پيرامون آن مي‌نويسد و به دنبال تامين مالي و نمونه‌سازي اوليه مي‌رود. درنهايت سرمايه مالي بزرگ‌تري تامين مي‌کند و نمونه را در مقياس انبوه مي‌سازد و کسب‌وکاري پايدار راه‌اندازي مي‌کند و بايد هميشه دغدغه اين را داشته باشد که کسب‌وکارش را حفظ کند و سعي کند در مسير رشد قرار بگيرد. به نوعي اين فرآيند به دو بخش کلي تقسيم مي‌شود: بخش اول تشخيص فرصت درست و طراحي ارزش حول آن و اطمينان از استقبال محصول است و بخش دوم طراحي يک کسب‌وکار، توسعه و حفظ آن.
حالا استارت‌آپ چيست و کجاي اين داستان قرار دارد؟ فرآيند استارت‌آپي يک ايده، به بخش اول اين فرآيند مربوط مي‌شود، يعني جايي که شما با کلي ابهام روبرو هستيد و بايد آن‌ها را يکي‌يکي رفع کنيد، اعتبارسنجي انجام دهيد و در صورت نياز به تغيير، تغييرات را اعمال کنيد. به اين تعريف ديو مک کلور در مورد مفهوم استارت‌آپ توجه کنيد: «استارت‌آپ سازماني است که درباره اين سه مورد سردرگم است: محصولش چيست، مشتريان آن که هستند و چگونه بايد پول دربياورد.» تعريف استيو بلنک هم در مورد استارت‌آپ‌ها قابل‌تامل است: «استارت‌آپ سازماني است موقتي که در جستجوي مدل کسب‌وکاري گسترش‌پذير و تکرارپذير (و سودده) است.»
در اين تعريف به مدل کسب‌وکار اشاره شده. مدل کسب‌وکار تعاريف مختلفي دارد ولي اگر بخواهيم يک تعريف خودماني از آن ارائه دهيم، مي‌توانيم بگوييم که مدل کسب‌وکار روشي است که شما با استفاده از آن ارزشي را به دست مشتري مي‌رسانيد و از اين طريق درآمد کسب مي‌کنيد.
به کلمه موقتي در تعريف ارائه‌شده توجه کنيد. شما به‌محض اينکه مدل کسب‌وکارتان را طراحي و اعتبارسنجي کنيد و شرايط گسترش‌پذيري و تکرارپذيري در مورد آن صدق کند، کم‌کم از حالت استارت‌آپي خارج مي‌شويد! پس شما تا ابد قرار نيست استارت‌آپ بمانيد.
به‌نوعي استارت‌آپ يعني آزمايشگاه. به نظر من بهترين معادل براي استارت‌آپ آزمايشگاه اعتبارسنجي و رشد است. به اين معنا که يک تيم موقتي تصميم دارد ببيند بالاخره مي‌شود از يک فرصت بهره‌برداري کرد يا نه و آيا اين فرصت جذابيت رشد را دارد و مي‌شود کسب‌وکاري پايدار را حول آن ايجاد کرد يا خير.
جالب است بدانيد که درصد شکست استارت‌آپ‌ها در دنيا بسيار بالاست. براساس آمار از هر ۱۰ استارت‌آپي که شکل ميگيرد ۹ استارت‌آپ دچار شکست مي‌شود. دلايل اين شکست‌ها جالب است. اگر بخواهيم از دليل مهم و مناسبي براي شکست اکثر استارت‌آپ‌ها نام ببريم اين است که بيشتر استارت‌آپ‌ها محصول اشتباهي را توليد مي‌کنند. به عبارتي، شايد نوآوري خاصي انجام داده باشند، ولي ارزش خاصي را براي مشتري ايجاد نکرده‌اند. براي همين محصول توليدشده، مورد استقبال قرار نمي‌گيرد و مشتري مورد انتظارش را جذب نمي‌کند و درنهايت استارت‌آپ دچار شکست مي‌شود. موفقيت يک استارت‌آپ وابسته به طي کردن يک فرآيند صحيح اعتبارسنجي است. پس وقتي مي‌گوييد موسس يک استارت‌آپ هستيد، يعني در حال بررسي و آزمايش يک فرصت با هدف ايجاد يک کسب‌وکار پايدار حول آن هستيد. يادتان باشد که وقتي رشد کنيد و به تثبيت برسيد ديگر از فاز استارت‌آپي خارج شده‌ايد. اميدوارم اين رابطه را درک کرده باشيد. يادتان باشد مفهوم کارآفريني مثل يک چتر است که مفهوم استارت‌آپ زير آن قرار مي‌گيرد.




رابطه کارآفريني و استارتآپ | شنبه مگ - اولین هفته نامه اختصاصی استارت آپ ها