مدل جایزه بده جایزه بگیر نفرین شده ترین مدل همکاری با فین تک ها
علیرضا هوشمند
در سال های گذشته در صنعت مالی دنیا اتفاقات زیادی افتاده است که باعث دگرگونی و تحول این صنعت در ایران شده است. ظهور پدیده ای به نام فین تک،از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۶ در دنیای مالی تغییرات بسیار زیادی ایجاد کرده است.برخی از این تغییرات بنیادی و برخی دیگر در حد بهبود شرایط فعلی هستند.به هر حال با وجود سرمایه گذاری های بی شماری که در دنیا اتفاق افتاده است هنوز هم در ایران حرکت رو به جلوی استارتاپ های فین تکی به کندی پیش می رود و مسائل زیادی از قبیل فیلترینگ و قوانین و مقررات سد راه این پیشرف می شوند.در این رابطه با شاهین نورصالحی،مشاور و طراح سیستم های پیشرفته علم و فناوری و مسعود زمانی،مدیر کسب و کارهای نوین اپسان گفتگوی کوتاهی از جنس گفتگوهای تلگرامی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید. https://startupforum.ir/images/imported/2017/11/982.jpg هوشمند: در یک سال اخیر استارتاپ‌های مالی ایران پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌اند و موفق شده‌اند سرویس‌های خوب و کاربرپسندی به بازار ارائه کنند. به نظر شما در آینده بانک‌ها چه وضعیتی در این صنعت خواهند داشت؟ و آیا بانک‌ها و شعبشان وجود خارجی خواهند داشت؟ زمانی: به نظر من بانک‌ها در آینده حتماً وجود خواهند داشت و نقش زیرساختی بر عهده خواهند گرفت ولی نقش آنها متفاوت خواهد بود و همانند روندی که اپراتورهای مخابراتی جهان طی کردند (ابتدا همه به دنبال تصاحب کل زنجیره ارزش بودند ولی الآن سعی می‌کنند پلتفرم خود را تقویت کنند و B2B کار کنند) تبدیل به پلتفرم‌های بزرگ برای ده‌ها و صدها شرکت فین‌تکی خواهند شد. بانک‌ها مثل همیشه در ابتدا مقابله و یا حتی برخورد خواهند کرد ولی در تعامل با استارتاپ‌ها و شرکت‌های فین تک، انباشت تقاضاهای مشتریان برای سرویس‌های جدید و یا تسهیل شده و ترکیبی و به وجود آمدن منافع بالقوه بسیار بزرگ باعث می‌شود بازی برد-برد را انتخاب کنند. نور صالحی: پرسش دوگانه‌ای است. در بخش اول که گفتید،استارتاپ‌ها های مالی پیشرفت چشمگیر داشتن و موفق شدن خدمات کاربرپسند ارائه کنند،اصلاً موافق نیستم. حقیقت این است که پیشرفت‌ها خیلی ناچیز و تهی از مالکیت معنوی است و بر هم زننده بازی نیست ولی در مقابل اگر می‌پرسیدید که استارتاپ‌های مالی تلاش چشمگیر داشتن، به شما می‌گفتم حقیقتاً یکی از پرتلاش‌ترین‌ها در سطح منطقه خاورمیانه هستند و امیدوارم تلاش‌های شبانه‌روزی و سخت استارتاپ‌های مالی ما به ثمر برسد. حال با این مقدمه،اگر یک‌مرتبه بپرسید بانک‌ها در آینده مالی نقش خواهند داشت،تصور می‌کنم منظور شما این است که آیا استارتاپ‌ها های مالی توانایی از میدان خارج کردن بانک‌ها رو خواهند داشت، که قطعاً پاسخ منفی است. اساساً این 2 ماهیت جایی برای رقابت باهم ندارند. بیزینس مدلی که برای فین‌تک تعریف‌شده بر اساس یک ماهیت تولید ارزش برای بانک‌های سنتی است تا بتوانند خدمات بهتری به همه سلیقه‌ها در جامعه ارائه بدهند. شما در قالب یک استارتاپ مالی خدماتی رو ایجاد خواهید کرد که یک بانکدار سنتی توانای اجرای آنها به کیفیت شما رو ندارِد و این نکته اساسی در این میان هست. اگر به بیشتر از این فکر می‌کنید ممکن هست دچار اشتباه محاسباتی شوید. هوشمند: مهم‌ترین چالش استارتاپ‌های فین تکی چیست؟ زمانی: بزرگ‌ترین چالش استارتاپ‌های فعلی وابستگی بیش از اندازه آنها به زیرساخت‌ها و معماری فنی-سازمانی نهادهای مالی است،بخش بزرگی از سرویس‌های قابل‌ارائه منوط به دسترسی‌ای خاص یا تشریک اطلاعات میان همه بازیگران است (مرچنت، بانک، پرداخت الکترونیک، بانک مرکزی و ...) که زحمت مذاکره و اقناع همه اغلب فقط به دوش خود کارآفرین است. اگر دیگر بازیگران را بتوان به طریقی تحریک کرد این فشار از پایین منجر به چانه‌زنی قدرتمندی خواهد شد. نور صالحی: عدم تسلط به دانش کارآفرینی بزرگ‌ترین چالش استارتاپ‌های مالی ما است خصوصاً که به اسم دانش کارآفرینی مطالبی در دنیای مجازی و سخنرانی‌ها برای استارتاپ‌ها ارائه می‌شود که کوچک‌ترین ارزش علمی و تجربی ندارد و این به استارتاپ‌ها صدمه خواهد زد. هوشمند: بهترین نحوه تعامل فین تک‌ها و بانک‌ها چیست؟ زمانی: کسب‌وکارهای نوپا حوزه فین‌تک باید از برهم زنندگی فناورانه خود به‌صورت ابزاری برای مذاکره با نهادهای قانون‌گزار و ذینفعان بازار استفاده کنند. به نظر من رسیدن به ادبیات مشترک و درک دغدغه‌های دیگر بازیگران (و البته مشتریان) کمک خواهد کرد تا با چالش کمتری در اکوسیستم نسبتاً ایزوله ایران به‌خوبی فعالیت کنند. اگر این ایزوله بودن مرتفع یا تعدیل شود می‌توان راهکارهایی با چشم‌انداز منطقه‌ای و یا جهانی هم خلق نمود که در آن صورت خیلی نیازی به تعامل همه‌جانبه با رگولاتور و بانک‌ها نمی‌باشد. درواقع ظرف زمان و مکان در نوع تعامل تأثیرگذار است. نور صالحی: ابتدا اجازه بدهید بدترین نحوه تعامل این دو ماهیت را بیان کنم؛ بدترین نوع تعامل این است که یک‌طرف جایزه بدهد و طرف دیگر جایزه بگیرد! واقعاً ازنظر من این مدل همکاری نفرین‌شده است.حالا ببینیم بهترین نحوه تعامل چه چیزی می‌تواند باشد؟بانک‌ها و همچنین شرکت‌های پرداخت ما باید زیرساخت‌های جدی و عملیاتی خودشان رو در یک شرایط کنترل‌شده و محدود با قبول ریسک در اختیار صاحبان ایده قرار دهند و همچنین اکیداً به ایده‌های عجیب و غیراستاندارد صاحبان ایده پاسخ منفی ندهند. باید توجه داشت که یک صاحب ایده به‌صورت اصولی همه استانداردها را مطالعه کرده و در سطح قابل قبولی روی آنها تسلط دارد و اگر به این نتیجه رسیده که باید راهکار جدیدی ارائه شود حتماً نیاز خاصی را درک کرده که از چشم بقیه افراد به دورمانده بوده است.و این همان مزیت همکاری موردنظر است. هوشمند: فیلترینگ‌های فراوانی که بر روی کسب‌وکارهای فین تکی اعمال می‌شود چه تأثیری بر روی رشد آنها خواهد داشت؟ زمانی: واقعیت این است که در ادبیات مدیریت فناوری وقتی راجع به «برهم زنندگی فناورانه» صحبت می‌شود یک نکته همیشه مستتر و پابرجا در آن وجود دارد،روند رشد و برهم زنندگی همیشه مستقل از رویدادهای محیطی در بازه‌های زمانی مشخص،رشد خود را ادامه خواهد داد،بدین معنی که فیلترینگ یک یا دو کسب‌وکار شاید روند را کمی کند ولی موج بعدی برآیندی از موج‌های قبلی خواهد بود که در موضوع فعلی ما این موج بیش از آنکه توسط فناوری تحریک و ایجاد شود بر اساس نیاز مشتریان و برهم‌کنش‌های بزرگ میان حوزه‌های نوظهور و به‌روز شده کسب‌وکاری شکل خواهد گرفت (بیمه، تجارت الکترونیک، کیف پول الکترونیک، تأمین مالی نوین و ...) نور صالحی: فیلترینگ‌ها به اقتصاد دیجیتالی کشور صدمه می‌زند اصلاً ربطی به استارتاپ‌ها هم ندارد. ما زمانی به این نتیجه می‌رسیم که وب‌سایت خارجی محتوی مجرمانه دارد و باید فیلتر شود. ولی اگر یک کسب‌وکار داخلی در اثر یک خلافی که در آن رخ‌داده هم فیلتر می‌شود،اولین احساسی که به سطح جامعه وارد می‌کند این است که آن صاحب ایده و کسب‌وکار اینترنتی هم حتماً یک عامل خارجی بوده. از سوی دیگر کارآفرین ایرانی هم خودش را یک غریبه فرض می‌کند و درنتیجه این مسئله تبدیل به مهاجرت مغزها و تهی شدن بدنه اقتصادی کشور از افراد کارآفرین می‌شود. ضمن اینکه فیلتر کردن یک کسب‌وکار مالی در صورت تخلف،بی‌معنی است. شما با این کار به حقوق مصرف‌کنندگان نهایی که مردم هستند بی‌احترامی می‌کنید. تخلف استارتاپ‌های مالی می‌تواند به‌سادگی از طریق مسدود کردن درگاه پرداخت الکترونیکی آنها انجام شود. در این شرایط وب‌سایت فعال است و مشتری نهایی ارتباط خود را با صاحب کسب‌وکار حفظ می‌کند و می‌تواند با دریافت آخرین وضعیت از تسویه‌حساب‌ها و زمان راه‌اندازی مجدد، آرامش داشته باشد.
مدل جایزه بده جایزه بگیر نفرین شده ترین مدل همکاری با فین تک ها
