اقدام بانک مرکزی برای ساماندهی کسب و کارهای حوزه فین تک
بانک مرکزی روز چهارشنبه 11 مرداد ماه طی نشستی با حضور نمایندگانی از شرکت های پرداخت الکترونیک، شاپرک، شرکت خدمات انفورماتیک و جمعی از صاحبان کسب و کارهای فینتکی به بحث و تبادل نظر پیرامون تعیین چارچوب برای ادامه فعالیت استارتاپ های فینتکی پرداخت. در این نشست چند ساعته که در قدم اول پیرامون فینتک در حوزه پرداخت متمرکز است به بحث و تبادل نظر در خصوص مسائلی از قبیل: تسویه حساب، تجمیع پول و بحث احراز هویت پرداخته شده است.
همچنین در این جلسه طبق گفته مسئولین بانک مرکزی، بانک مرکزی خود را متولی این حوزه اعلام کرده است و تاکید کرده که مجوزی برای این حوزه صادر نخواهد شد.
طبق اعلام انجمن صنفی فینتک ایران، پیرو سند منتشر شده مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، این موضوع به‌صورت جدی مطرح و نظر بانک مرکزی بروی عدم دخالت این مرکز در هیچ یک از سیکل‌های تعریف شده عنوان شد و به صراحت اعلام شد که اجباری برای گرفتن نماد نه برای فین‌تک‌ها و نه برای پذیرندگان آن‌ها در این طرح پیش‌بینی نشده است. همچنین در جمع‌بندی این جلسه مقرر شد پیشنهادها بررسی و پس از آماده شدن پیش‌نویس و قبل از تصویب آن جلسات هم‌اندیشی و فنی جهت آماده‌سازی و گفتگو روی پیش‌نویس در هفته بعد تشکیل شود. اقدام بانک مرکزی برای مشارکت بخش خصوصی و رعایت قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار که طبق آن تمام دستگاه‌های اجرائی مکلف شده‌اند که هنگام تدوین یا اصلاح مقررات، بخشنامه‌ها و رویه‌های اجرائی، نظر تشکل‌های اقتصادی ذی‌ربط را استعلام کند و مورد توجه قرار دهند، قابل‌ستایش است. متن کامل این گزارش که توسط انجمن صنفی فینتک ایران منتشر شده که در ادامه می خوانید.
در ابتدای جلسه هم‌اندیشی دو راهکار پیشنهادی از جانب بانک مرکزی توسط روشن‌نژاد معاون شاپرک بیان شد که به‌صورت کلی در این طرح برای هر یک از پذیرندگان فینتک ها یک ترمینال در شاپرک تعریف خواهد شد و تسویه پول فقط از طریق شاپرک انجام می‌شود.
تمرکز اصلی دو روش پیشنهاد شده، مربوط به نحوه تسویه و تجمیع پول است.
در روش اول برای هر پذیرنده ترمینال اختصاصی در شاپرک تعریف می‌شود و تراکنش‌ها مستقیم روی ترمینال همان پذیرنده انجام می‌شود و تسویه هرروز توسط شاپرک در سیکل عادی روی حساب بانکی پذیرنده انجام خواهد شد.
در روش دوم برای تمام ترمینال‌های پذیرندگان حسابی (اسکرو اکانت) در یکی از بانک‌های کشور تحت مالکیت فینتک باز می‌شود اما امکان برداشت و تسویه‌ها فقط توسط شاپرک انجام خواهد شد.
درخواست تسویه می‌تواند با توجه به مدل کاری فینتک و قرارداد او با پذیرنده در بازه‌های زمانی دلخواه بر مبنای درخواست فینتک به شاپرک ارسال شود، همچنین محدودیتی برای تأخیر در تسویه با پذیرنده در این مدل وجود ندارد.
در ادامه جلسه این دو روش به بحث و تبادل‌نظر گذاشته شد و پیشنهاد‌هایی که از طریق اعضای انجمن فینتک ارائه شده به شرح زیر است: در خصوص نگرانی‌های احراز هویت، پیشنهاد استفاده از KYC بانکی و شماره شبا، همراه با شماره موبایل شد چرا که هر یک از این موارد به نحو مطلوبی توسط سیستم بانکی و اپراتورهای تلفن همراه احراز هویت شده است و تأکید شد که استفاده از مدل‌های غیرکارشناسی و جدید برای هویت سنجی توسط شخص ثالث مانند مرکز توسعه تجارت الکترونیکی با ایرادات جدی روبرو خواهد شد که نه‌تنها نگرانی‌های احراز هویت را برطرف نخواهد کرد بلکه نگرانی‌های جدیدی مانند خطا در احراز هویت و یا به خطر افتادن اطلاعات افراد را منجر خواهد شد.
در موضوع احزار اهلیت پیشنهاد شد با توجه به بازار اصلی تحت پوشش فینتک ها یعنی کسب‌وکارهای خرد و خانگی و بر اساس تکلیف سیاست‌های برنامه ششم توسعه به سمت مجوز زدایی برویم و فعالیت اقتصادی خرد را برای کاربران و مردم سخت نکنیم. لذا می‌توان در چارچوب پیش‌بینی سقف‌های متفاوتی برای فعالیت کاربران ریسک را مدیریت کرد و برای مثال در اولین سقف که کمترین ریسک را خواهد داشت شماره تلفن و شماره شبا برای فعالیت کاربران کافی باشد. همچنین برای فعالیت در سقف‌های بعدی با توجه به دسترسی‌های فین‌تک‌ها به زیرساخت‌های هویت سنجی برنامه‌ریزی شود.
همچنین برای مشتریانی که فین‌تک‌ها با آن‌ها تسویه می‌کنند در شاپرک پروفایلی برمبنای کد ملی ایجاد خواهد شد.
در این زمینه پیشنهاد شد سقف‌های فعالیت کاربران با در نظر گرفتن حد بالای میانگین کسب‌وکارهای خرد به‌صورت پویا تعریف شود و نسبتی از رقم حد نصاب معاملات خرد که سالانه توسط هیئت‌وزیران تصویب می‌شود در نظر گرفته شود.
در ادامه اشاره شد که بر اساس برنامه توسعه، مجوز زدایی و جلوگیری از فساد ناشی از مجوز، مجوزی برای فین‌تک‌ها ارائه نخواهد شد و کسب‌وکارهایی که تمایل در حوزه پرداخت کار کنند می‌توانند بر اساس چارچوبی که از طرف بانک مرکزی منتشر خواهد شد به عنوان پرداخت یار فعالیت کنند.
پیشنهاد شد از پتانسیل‌های بخش خصوصی استفاده شود و در حال حاضر در انجمن فینتک سرویس‌های بسیار خوبی مانند لیست سیاه طراحی و عملیاتی شده است که می‌توان با همراهی نهادها نظارتی جهت پوشش نگرانی‌های آن‌ها و حمایت از مصرف‌کنندگان نسبت به اتصال این سرویس به مراکز زی ربط اقدام کرد.
با توجه به نوع و حجم کار شاپرک پیشنهاد شد تسویه پول به‌صورت مستقیم از طریق اتصال فین‌تک‌ها به وب‌سرویس‌های بانک‌ها انجام شود و این موضوع بار عملیاتی جدید به شاپرک اضافه نکند و شرکت شاپرک تمرکز اصلی خود را روی نظارت بر این سیکل بگذارد و با این روش انعطاف و چابکی استارت‌آپ ها لطمه نبیند.
پیرو سند منتشر شده مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، این موضوع به‌صورت جدی مطرح و نظر بانک مرکزی بروی عدم دخالت این مرکز در هیچ یک از سیکل‌های تعریف شده عنوان شد و به صراحت اعلام شد که اجباری برای گرفتن نماد نه برای فین‌تک‌ها و نه برای پذیرندگان آن‌ها در این طرح پیش‌بینی نشده است.
اقدام بانک مرکزی برای ساماندهی کسب و کارهای حوزه فین تک
