انقلاب نئو بانک ها در صنعت مالی و بانکداری/بخش اول

https://startupforum.ir/images/imported/2017/11/837.jpg

سارا سلامتی طبا؛ كارشناس تحقيق و توسعه در حوزه فين تك عباس اكبری؛ كارشناس تحقيق و توسعه در حوزه فين تك
بخش اول امروزه به خوبی نقش انقلاب رو به گسترش اختلال دیجیتال (Digital Disruption) در دنیای خدمات مالی در حال نمایان است. این به تنهایی قادر است که نقش و اندازه‌ی نفوذ بانک‌های امروزی را به شدت کاهش داده و یا همزمان به آن‌ها کمک کند تا سرویس‌های سریع، بهتر و ارزانتر به مشتریانی که عصر دیجیتال بخش جدانشدنی از زندگی آن‌ها شده، ارائه نمایند. آیا تا کنون شنیده‌اید که "تنها یک رئیس وجود دارد و آن هم مشتری است. زیرا آن‌ها می‌توانند با خرج پول خود در جای دیگر باعث اخراج شما که مدیر بانک هستید تا کارمند ساده شوند"؟ نظر به تمايل نسل جديد به استفاده از ابزارهای الکترونیکی بویژه موبایل برای انجام کارهای روزانه، انتظار مشتریان از ارائه خدمات بانکی به صورت روز افزون افزايش يافته است. این نوشته سعی در به تصویر کشیدن اثر این انقلاب در خدمات بانکی و مالی و نحوه‌ی برخورد با این پدیده در نقاط مختلف جهان دارد. ورود نئو بانک‌ها به دنیای دیجیتال

در سال‌های 2015 و 2016 نسل جدیدی از رقبا در صنعت مالی ظهور کردند که می‌کوشیدند با تمرکز بر بستر موبایل نسبت به ایجاد بانک‌های جدید و مدرن اقدام نموده و از این طریق بتوانند بانک‌های سنتی و شعب فیزیکی را به چالش بکشند. از این گروه بازیگران جدید می‌توان به مواردی مثل Atom Bank،Fidor Bank،Monzo ، Starling و Pockit اشاره کرد. این نئو بانک‌ها با سرعت زیادی مورد استقبال کاربران قرار گرفته‌اند و در فاصله‌ی بسیار زمانی کوتاه رشد نموده و گاهاً سودآور شدند. نشریه موسسه‌ی KPMG سود بازیگران تازه وارد در انگلیس را سال قبل مبلغی معادل 194 میلیون دلار برآورد کرده هر چند در برابر میانگین سود 5.6 بیلیون دلاری پنج بانک بزرگ یعنی بانک‌های HSBC، Barclays ، Lloyds Bank ،RBS، وSantander رقم ناچیزی است. این رقبای جوان با شفاف‌سازی فعالیت‌ها، تجزیه و تحلیل داده‌ها، ساده‌سازی مدل کسب وکار و ارائه خدمات بانکی ارزان‌تر نسبت به بانک‌های بزرگ توانستند تا با ایجاد مزایای رقابتی بسیاری از مشتریان را به سمت خود جذب نمایند. بانکداری شعبه‌های دیجیتال بر بستر موبایل را نباید با سرویس‌های الکترونیکی که بانک‌های سنتی ارائه می‌دهند اشتباه گرفت. بانک‌های سنتی با استفاده از بستر فناوری اطلاعات امکان دسترسی ساده‌تر به برخی از خدمات بانکی را فراهم می‌نمایند، در حالیکه بانک‌های تازه وارد (نئو بانک‌ها) می‌کوشند تا تمام خدمات بانکی را، از جمله احراز هویت، امکان باز کردن حساب، گرفتن وام، مدیریت مالی و غیره را بر بستر دستگاه‌های موبایل به مشتریان عرضه نمایند. این بانک‌های دیجیتالی با استفاده از زیرساخت موبایل و با اخذ مجوزهای مربوطه، اغلب خدمات بانکی را به صورت ارزان و بر پایه مدل‌های درآمدی متفاوت ارائه می‌نمایند.
https://startupforum.ir/images/imported/2017/11/407.png

تصویر 1- بانک‌ها در حال شتاب دادن به استراتژی‌های دیجیتالی شدن

مخاطبان اصلی نئوبانک‌ها چه کسانی هستند؟

دو گروه نسل جدید و مشتریانی که تاکنون از نظام بانکی بهره نبرده‌اند، مخاطبان عمده‌ی نئوبانک‌ها هستند. نسل جدید افرادی هستند که وسایل بازی کودکی آ‌ن‌ها ابزارهایی بود که بیل گیتس و استیو جابز دنیای آن‌ها را رنگ‌آمیزی کرده بودند، استیو شکل‌ها و فونت‌های زیبا را بوجود آورد و آن دنیای خاکستری را کمرنگ‌تر کرد و بیل گیتس کسی بود که پنجره‌ها را باز کرد. نسلی که در موردش صحبت می‌کنیم اشخاصی هستند که با موبایل و تبلت بزرگ شده‌اند و برای فراهم کردن خواسته‌هایشان هم در دنیای مجازی به جستجو می‌پردازند. از آنجایی که بانک‌ها و صنایع که نسلی که پیش روی آن‌ها قرار دارند، نسبت به نسل‌های قبل نیازهای متفاوتی دارند، ناچار بانک‌ها دست به گریبان تکنولوژی های نوین شدند و شروع کردند به معرفی محصولات ساده و چابک که حواس‌شان به این مشتریان جوان باشد. گروه دوم بنا بر آمار بانک جهانی در سال 2014 بخش غیر قابل تصور 42% از بزرگسالان (بیش از 2 میلیارد نفر) در دنیا که به دلایل اقلیم جغرافیایی و عدم وجود بانک های سنتی و زیرساختارها، فرهنگی یا سنت‌هایشان فعالیت بانکی ندارند. بیش از 50% از آن‌ها در قاره‌ی آسیا بوده که سه کشور هند، چین و اندونزی در مجموع 40% از آن را تشکیل می‌دهند. برای مثال تمرکز حداقل 38 فین تک در دو کشور آفریقایی کنیا و تانزانیا از پدیده‌ی دیجیتال به خاطر عدم وجود زیر ساخت‌های بانکداری سنتی قابل تامل است. https://startupforum.ir/images/imported/2017/11/408.png
گروه‌های سنی و دسته‌های درآمدی مختلف، برخوردهای متفاوتی با فین‌تک‌ها داشته‌اند. میزان استفاده گروه‌های سنی و درآمدی مختلف از فین‌تک‌ها و بانک‌های دیجیتال در تصویر 2 نشان داده شده است. افراد با بازه‌ی سنی 25 تا 34 بیشترین استفاده کننده‌ی این محصول‌ها بوده و افراد با سطح درآمدی بالاتر، علاقه‌ی بیشتری به استفاده از آن‌ها را دارا می‌باشند.
همان‌گونه که اشاره گردید، صنعت بانکداری یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین صنایع دنیا است. میزان اهمیت این صنعت و برنامه‌ریزی برای آن در سال 2020 از نقطه‌نظر مدیران و نظریه‌پردازان این حوزه در تصویر (3) نشان داده شده است. به عقیده‌ی 79% از مدیران، آسیا و بازارهای جدید آن همچون کشور ایران سیستم‌های بانکی و صنعت بانکداری از اهمیت بیشتری نسبت به سایر نقاط جهان برخوردار است. از آنجا که مؤفقیت در هیچ حوزه‌ای اتفاقی نبوده و نیاز به برنامه‌ریزی دارد، لذا در این صنعت نیز تحقیق و توسعه، نوآوری و تولید محصول‌های جدید از مهم‌ترین حوزه‌های سرمایه‌گذاری است. https://startupforum.ir/images/imported/2017/11/409.png https://startupforum.ir/images/imported/2017/11/410.png با توجه حساسیت صنعت بانکداری در سال‌های منتهی به 2020 و پس از آن و نیز اهمیت تحقیق و توسعه، ایجاد نوآوری و تولید محصول‌های جدید در این صنعت، میزان اهمیت موارد فوق و آمادگی سیستم‌های بانکی نقاط مختلف جهان از دیدگاه مدیران ارشد صنعت مالی در تصویر (4) نشان داده شده است . در بازار آسیا تحقیق و توسعه، ایجاد نوآوری و تولید محصول‌های جدید از بیشترین اهمیت نسبت به سایر بازارها برخوردار است. به عقیده‌ی صاحب‌نظران بیشترین رشد اقتصادی در این حوزه‌، در انتظار بانک‌هایی است که به نوآوری توجه ویژه دارند. نئو بانک در مقابل بانک سنتی

بانک‌های سنتی در مواجهه با چالش‌های جدید ناگزیر به تغییر ساختار خود روی آورده‌اند. بانکداری سنتی دو ويژگی بارز داشت، اول پیچیدگی روندها و دوم ساختار بزرگ که اين دو موجب کندی بيش از حد اين بانک‌ها گشته‌اند. از این رو شرکت‌های چابک و جوان تشکیل و با هدف بهبود کارایی، متدهای دانش بنیان بر پایه فناوری اطلاعات توسعه یافته که می‌توانند خدمات سریع، ارزان، دقیق و در عین حال آسان به کاربران عرضه نماید. این بستر جدید، نظام بانکداری را با چالش و در نتیجه‌ی آن تحول بنیادین مواجه کرده است، زیرا جذابیت بهره‌برداری از شعبات بانکی بر پایه نرم‌افزارهای موبایل، به دلیل ارائه یکپارچه نقاط قوت و حذف نقاط ضعف، به مراتب بیش از مراجعه به شعبات سنتی خواهد بود. کاربران در مواجهه با این پدیده تازه فرآیندی مطبوع را تجربه خواهند نمود که اين امر موجب گسترش روزافزون بانکداری مدرن خواهد انجامید. بانک‌های سنتی با توجه به سابقه طولانی خود خواهند توانست با اين رقبای تازه وارد و ارزان قيمت رقابت نمايند، ولی شرايط رقابت برای آن‌ها سخت‌تر خواهد شد. آن‌ها به دلیل پیچیدگی و ساختار بزرگ به سختی می‌توانند خود را با تغييرات هماهنگ نمايند، در حالیکه کسب و کارهای مبتنی بر نرم افزارهای کاربردی با انجام برخی تغييرات فنی کوچک به نتايج مورد نظر دست پيدا می‌کنند. از این رو، نئوبانک‌هایی شبیه اتم بانک در انگلیس که از دل فین‌تک‌ها ظهور کرده‌اند، توانایی این را دارند که با توجه به چابکی ساختاری بدست آمده به کمک فناوری، از روز اول تجربه منحصر به فردی را به کاربران خود ارائه دهند و همچنین می‌توانند با سرعت بیشتر و هزینه کمتری نسبت به بانک‌های سنتی عمل نمايند. نرم افزارهای ارائه دهنده خدمات بانکی بر روی تلفن‌های همراه شاید برای همه مناسب نباشد. برخی افراد به میزان کافی به توانایی‌های دیجیتالی خود اعتماد نداشته و لذا از اين ابزارهای جديد استفاده نمی‌کنند، اما برای افرادی که با دنیای دیجیتال آشنا هستند و از موبایل خود برای امور روزمره زندگی استفاده می‌کنند ابزاری بسیار عالی و کارآمد است. شعبه‌های بانکی بر بستر تلفن‌های همراه، با استفاده از قابلیت‌های پلتفرم بازی وار سازی (gamification) و ادغام آن‌ها با فضای سه بعدی تجربه‌ی متفاوتی را در اختیار کاربران خود قرار دادند. تجربه‌ی تعاملی سه بعدی به این معنا است که کاربران به جای استفاده از یک محیط خشک، که معمولا در بانک‌ها با آن مواجه هستند با محیطي تعاملی و سفارشی شده طبق سلیقه فرد را تجربه خواهند کرد. اپلیکشن‌‌های شعب بانکی، به عنوان مثال اتم بانک با استفاده از یک موتور گرافیکی سه بعدی، نمایش حبابی و متحرک تجربه‌ی جذاب‌تری را نسبت به اپلیکیشن‌های سنتی بانک‌ها، به کاربران عرضه می‌نمايند. زمانیکه از کاربران سوال می‌شود که کار کردن با کدامیک از نرم‌افزارهای کاربردی تلفن همراه‌تان برایتان لذت بخش‌تر است، آن‌ها به ندرت به نرم‌افزار بانکداری خود اشاره کرده‌اند عمدتاً از موارد مربوط به اپلیکشن‌های بازی و فعالیت‌های سرگرم کننده نام می‌برند. بنابراين بايد سازمان‌های ارائه دهنده نرم افزارهای کاربردی تلفن همراه در نظر داشته باشند که کاربران، محصولات آن‌ها را با نرم‌افزارهای ارائه دهنده خدمات مشابه مقایسه نمی‌کنند بلکه با جذابترين محصولات بازی و سرگرمی مقایسه می‌کنند. لازم به ذکر است که نرم افزارهای بانکی علاوه بر موارد ذکر شده می‌بايست بسيار امن و سريع باشند.


انقلاب نئو بانک ها در صنعت مالی و بانکداری/بخش اول