عباس اكبری؛ كارشناس تحقيق و توسعه در حوزه فين تك
بخش دوم و پایانی اتم و مونزو بانک نمونه‌هایی موفق در کشور انگلیس

مارک مولن ریاست اجرایی این بانک«اتم بانک» معتقد است که بانک‌های قدیمی تا به حال اینقدر با چالش تصاحب شدن سهم‌شان از بازار توسط رقبای بسیار کوچک و نوظهور مواجه نشده‌اند. او می‌گوید ما در شروع برای افرادی که با مفاهیم مالی و بانکی آشنایی اولیه دارند، بسیار گزینه مناسبی هستیم، زیرا دیگر نیازی به حضور آن‌ها در شعبه‌ها وجود ندارد و به مشتریان این امکان داده شده است، که کارهای بانکی را با سلیقه و خواست خود انجام دهند، مناسب‌تر هستیم. یکی از اهداف ما امکان شخصی‌سازی اتم بانک برای کاربران و تنظیمات کاربری با رابط موبایل است. امکان شخصی‌سازی سرویس‌های بانک برای مشتریان از زمان ورود به اپ و پیام‌های اخطار یا اطلاع رسانی در اکثر قالب‌هایی که کاربر ترجیح داده و همچنین نحوی نمایش انواع حساب‌ها و ایتم‌ها در درون اپ لحاظ شده است. هدف ارائه‌ محصولات بانکی ساده، ولی در عین حال با جذابیت بالای مالی برای کاربران است. شروع کار اتم بانک با ارائه‌ی محصولات سپرده‌ی ثابت یک و دو ساله بر روی بستر سیستم‌های اپل در آوریل 2016 آغاز گردید. علاوه بر نسخه‌ی اندروید اپ، سبد محصولات بانکی آن هم در حال افزایش است. زمانیکه در مورد پدیده‌های نوظهور مانند اتم بانک یا مونزو و غیره صحبت می‌شود، تنها به عنوان یک کانال بانکی جهت ارائه خدمات بانکی از طریق موبایل صحبت نمی‌شود، بلکه موبایل شما همان بانک شما است. این محصول منحصراً برای موبایل طراحی شده است که ضمن جذابیت مانند شعب سنتی هیچ فرد دیگری نمی‌تواند به محتوای حساب افراد سرک بکشد. درون این نرم افزار گزینه‌هايي پيش بينی شده تا مشتریان قادر باشند به هر نحوی که می‌خواهند خودشان از خدمات بانکداری استفاده نموده و دیگر نیازی برای مراجعه به شعب بانکی نداشته باشند.
باید توجه داشت تمام پدیده‌های نوظهور الزاماً شگفتی خاصی خلق نکرده‌اند و صرفاً از دیدی متفاوت به نیازهای امروزی مشتری نگاه کرده‌اند. برای مثال اتم بانک با چینش مجموعه‌ای از زیر سیستم‌های موجود بانکداری سنتی و قراردادن یک واسط کاربری موبایل مبادرت به ارائه‌ی خدمات کرده است. در صورتی که مونزو با نگاهی کاملا متفاوت سرویس‌های مشابهی ارائه می‌دهد. به این‌صورت که تمامی زیر ساختارهای نرم افزاری core banking خود را از پایه طراحی نموده و گسترش می‌دهد. برای آشنایی بیشتر، جزییات بیشتری از این دو رقیب در جدول زیر ارائه شده است.


سال 2016 سال معاشقه بانک‌های سنتی با دنیای فین‌تک نام گذاشته شده است. بانک‌های آمریکایی مانند: Goldman Sachs, Bank of America, JP Morgan, Wells Fargo, BNY Mellon, First National Bank و بانک‌هایی اروپایی: Unicredit, Barclays, HSBC, BBVA, Deutsche bank, BNP Paribas, Societe Generale, ABN Amro, IdeaBank, ING, Nordea در زمینه‌ی استقبال از فین‌تک نسبت به رقبای آسیایی خود مانند DBS, OCBC, UOB, Mandiri, Maybank, China Bank Savings, Mizuho, Siam Commercial Bank, KBank, BBL, State Bank of India, Airtel bank ، استرالیایی از قبیل ANZ, KIWI و آفریقایی مانندAfrica’s First National bank کاملا پیشتاز بوده‌اند. در صورتی که بانک‌های غرب آسیا و خاورمیانه خود را دور از این موضوع نگه داشته و نیم نگاهی به پیامدهای انقلاب نئو بانک‌ها در سایر نقاط دنیا دارند.
بانک‌های آمریکایی و انگلیسی با گذار از فازهای شوک و چشم پوشی در حال استقبال از این عصر جدید با سرمایه‌گذاری برروی استارتاپ‌ها و فین‌تک‌ها، ارائه‌ی APIها و حرکت بسوی بانکداری باز (Open banking) هستند. برای مثال بانک Barclays در انگلستان دارای بیش از هفت مرکز نوآوری و جذب استعداد و ایده‌های جدید حوزه ی فین‌تک در شهر های منچستر و لندن در انگلیس، بمبئی در هند، تل آویو در اسرائیل، نیویورک در آمریکا، کیپ تاون در آفریقای جنوبی و ویلنیوس در لیتوانی راه‌اندازی نموده که با استقبال بسیار زیادی روبرو شده و تا کنون توانسته‌اند موفقیت‌هایی نیز به همراه داشته باشند. در مقایسه، سایر بانک‌های اروپایی در حال جهت‌دهی به سیاستگذاری‌های خود، در حال ورود یا گذار از فاز آزمایشی با برگزاری استارتاپ‌ها، کارگاه‌های منسجم کوتاه مدت، شتابدهنده‌‎ها و ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری اشتراکی هستند. به نظر می رسد، اکثر بانک‌های آسیایی در فاز بیدار شدن و درک این انقلاب جدید می باشند.
فین‌تک و نئوبانک‌ها در ایران

با توجه به تحولات یک دهه‌ی اخیر در صنعت بانکداری کشور و تاسیس بانک‌های خصوصی، تب و تاب اینترنت بانک و خدمات بانکی بر روی موبایل در ایران بالا گرفته است. ولی بجز بانک جدید ایران زمین که بر دیدگاه اصول جدید بانکداری دیجیتال در حال شکل گیری است، تحول چشم‌ گیری در نظام بانکی کشور مشاهده نمی‍شود.از جمله شرکت‌های پیشرو می‌توان به فناپ، خدمات انفورماتیک، ارتباط فردا و توسن اشاره کرد. بدلیل عدم انتشار میزان سرمایه‌گذاری و سیاست‌گذاری‌های کلان در این زمینه در کشور نمی‌توان به آمار دقیقی استناد کرد.
وجود زمینه‌های مناسب در کشور اعم از نیروی جوان مستعد وکارآمد، نیاز خدمات مالی مشتریان، اساس شکل گیری فین‌تک ها بوده است. در حال حاضر سیستم بانکداری ما بسته است، گاها محصولات جدید طراحی شده، بدون تحقیق کافی در بازار و نیاز مبرم مشتری طراحی می‌شود. حرکت و یا حتی دنباله روی از مدل های جهانی در این زمینه مستلزم تغییرات مهمی همچون ارتقاء زیر ساختارهای سخت افزاری و نرم افزاری، به روز کردن قوانین نظام بانکداری (با توجه به بعد اسلامی و سازگاری با فرهنگ بومی کشور)، تقویت بخش خصوصی و دانش بنیان با ایجاد مراکز شتاب دهنده و مدیریت شده توسط بخش خصوصی و تزریق سرمایه‌ی تحقیق و توسعه از سوی متصدیان این کار در حوزه‌ی خصوصی و دولتی می‌باشد. کلام آخر
سیر تحولات دیجیتالی شدن با حرکت به سوی معماری مبتنی بر سرویس Service Oriented Architecture (SOA) و در نهایت ارائه خدمات بانکی در قالب سرویس Bank As A Service (BaaS) در حال شکل گیری است. در این تحول شرکت‌های عظیم تکنولوژی به سمت تبدیل شدن به ارائه کنندگان پلتفرمی برای سرویس‌هایی خواهند بود که قابل انتخاب و چینش در کنار هم برای تشکیل یک موسسه‌ی مالی/ بانک را دارند. با این شتاب بسیار سریع رشد زیر ساختارها، تکنولوژی‌های نوین و تغییر قوانین نظام بانکداری در دنیا براستی سیستم بانکداری کشور ما در کجای این انقلاب دیجیتال قرار دارد؟ شاید استقبال از باز و شفاف بودن، همکاری با رقبا و شریک‌های جدید تجاری و سرمایه‌گذاری هوشمندانه با اتکاء به خلاقیت و نوآوریی ‌هایی که تکنولوژی به ارمغان آورده است، قدم خوبی برای شروع باشد. منابع [1] Imran Gulamhuseinwala, Thomas Bull, Steven Lewis. “FinTech is gaining traction and young, high-income users are the early adopters”, EY FinTech Adoption Index 2015.
[2] www.pwc.com/banking-PwC Retail Banking 2020
[3] https://www.adaptivelab.com/byebyebanks/
[4] D1P8-Ross-Buckley-Final
[5] http://australiancentre.com.au/wp-co...kley-Final.pdf
[6] https://www.temenos.com/globalassets...per_f1701w.pdf
[7] www. Atombank.com.uk


انقلاب نئو بانک ها در صنعت مالی و بانکداری/بخش دوم