گپ‌وگفت‌های تجاری‌سازی | قسمت شانزدهم، تیم بیوپرینتر
پرینت سه بعدی مولد بسیاری از ابتکارات در سالهای اخیر در حوزه‌های مهندسی، ساخت و تولید، هنر، آموزش و پزشکی بوده است. پرینت سه بعدی زیستی در حوزه پزشکی بازساختی به کار گرفته می شود تا نیاز به بافت ها و اندام های مناسب برای پیوند عضو را فراهم کند. یکی از محصولات شرکت امیدآفرینان مهندسی آینده، دستگاه پرینتر زیستی سه بعدی می باشد که قابلیت چاپ بافت های زنده را مطابق با تصاویر سه بعدی ورودی دارد. این دستگاه می تواند به صورت همزمان ۴ ماده را با قابلیت کنترل جداگانه سرعت، دما و دقت چاپ در ابعاد استاندارد چاپ نماید. با در دست داشتن دستگاه حاضر می توان دریچه ای نو به روی تامین بافت های پیوندی بدون هیچ محدودیت، پیش روی بیماران نیازمند اهداء اعضاء گشود. با آقای لسانی یکی از اعضای تیم بیوپرینتر مصاحبه ای داشتیم که ما را با این محصول بیشتر آشنا کنند و از فراز و نشیب های این مسیر بگویند:
راجع به سوابق تحصیلی و سابقه کاری تیم خود توضیح دهید؟
من علی لسانی کارشناسی مکانیک دانشگاه تهران، ارشد بیومکانیک دانشگاه صنعتی شریف، دانشجوی دکتری نانو فناوری دانشگاه تهران هستم و ازجمله فعالیت‌هایی که تاکنون داشتم مدیر بخش نانو فناوری در گروه صنعتی نصر، تولید افزودنی‌های بر پایه فناوری نانو برای رنگ و روغن با بهبود خواص، عضو تیم ساخت خودروی الکتریکی دانشگاه تهران است.
آقای مجید حاجی حسینعلی مدیر تیم بیوپرینتر کارشناسی مهندسی پزشکی دانشگاه امیرکبیر، ارشد بیومکانیک دانشگاه صنعتی شریف، دانشجوی دکتری مکانیک دانشگاه صنعتی شریف هستند و تابه‌حال عضویت در شرکت کاوه صنعت شریف درزمینهٔ ربات‌های خط تولید، طراحی و ساخت ربات‌های توان‌بخشی و کمک حرکتی، فعالیت در مرکز موفقیان دانشگاه صنعتی شریف، طراحی و ساخت قطعات حساس ماهواره و همکاری با صا ایران، تحلیل آسیاب‌های پرانرژی ستاد نانو را در کارنامه کاری خوددارند.
آقای سجاد نعیمی پورکارشناسی مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی شریف و کارشناسی ارشد مهندسی شیمی بیوتکنولوژی دانشگاه تربیت مدرس هستند. از سوابق کاری ایشان دو سال سابقه کار در پژوهشگاه ابن‌سینا جهاد دانشگاهی دانشگاه بهشتی درزمینهٔ مهندسی بافت، ساخت بیوراکتور پرفیوژن، استخراج پروتئین، کار در شرکت تصفیه آب را می‌توان عنوان کرد.
در مورد محصول خود توضیح دهید؟
محصول ما با عنوان چاپگر سه‌بعدی زیستی بافت تولیدشده است. این دستگاه می‌تواند داربست‌های سلولی را به همراه سلول‌های زنده مطابق با الگوی از پیش تعیین‌شده بافت موردنظر چاپ نماید. محصولات پرینت شده می‌توانند در ادامه به‌عنوان بافت جایگزین برای بافت‌های آسیب‌دیده، رفتارشناسی بافت‌ها، تست مواد آرایشی و بهداشتی استفاده شود.
این ایده چگونه به ذهنتان رسید؟
یک مناقصه‌ای از سوی پژوهشگاه ابن‌سینا جهاد دانشگاهی مطرح گردید که در آن تیم‌هایی از دانشگاه خواجه نصیر و امیرکبیر به همراه تیم ما شرکت داشتند که درنهایت با پیشنهاد هزینه زمان ما پذیرفته شد. این کار در ابتدا به‌صورت یک سفارش بود اما زمانی که ما به جمع‌آوری اطلاعات و طراحی مفهومی مشغول شدیم به این مسئله پی بردیم که بازار گسترده و کاربردهای متنوعی پیش روی این دستگاه است لذا آن را بنای راه‌اندازی کسب‌وکار خود انتخاب کردیم.
آیا محصول شما نمونه خارجی دارد مزیت رقابتی محصول شما نسبت به آن چیست؟
در دنیا حدود ۱۵ تیم بر روی این محصول کار می‌کنند که از این میان تنها ۳ الی ۴ شرکت به‌صورت تجاری و باقیمت‌های بالا از ۱۰۰ هزار دلار تا ۲۵۰ هزار دلار به فروش می‌رسانند. مزیت اولیه دستگاه ما قیمت رقابتی آن نسبت به نمونه خارجی در عین همپایی در ویژگی‌ها است. مزیت دیگر دستگاه قابلیت تطبیق‌پذیری و اعمال تغییرات حداکثری متناسب با نیاز کاربر است زیرا طراحی این محصول از صفر توسط تیم ما انجام‌شده و دست ما در اعمال این تغییرات و متناسب کردن آن با کاربر نهایی باز است. ازجمله مزایای دیگر این دستگاه قابلیت آن در چاپ همزمان ۴ ماده و سلول، دقت دستگاه در حدود ۵۰ میکرون که سرعت آن در طیف ۰ تا ۱۰۰ میلی‌متر بر ثانیه متغیر است و قابلیت تنظیم دارد.
چه سازوکار و تکنولوژی در محصول خود استفاده کردید؟
این دستگاه از چهار بخش اصلی تشکیل‌شده است؛ نرم‌افزار؛ این قسمت وظیفه ترجمه تصاویر سه‌بعدی به زبان قابل‌فهم ماشین را دارد. ما این نرم‌افزار را اختصاصی سازی کرده‌ایم. مدارهای کنترلی؛ این بخش وظیفه دریافت فرمان‌ها و کنترل موتوها و سیستم حرکتی و چاپ را بر عهده دارد که طراحی و ساخت برخی بردها و برنامه‌نویسی برخی دیگر اختصاصی تیم ما است. سیستم تزریق؛ این بخش مهم‌ترین بخش فناوری را تشکیل می‌دهد چراکه برای تبدیل‌شدن این پرینتر به یک بایوپرینتر باید این سیستم بتواند سلول‌ها را زنده چاپ نماید و به آن آسیب نزند. طراحی منحصربه‌فرد این سیستم به همراه تزریق کننده‌های حرارتی و معمولی نیز جزء نوآوری‌های این تیم است. درنهایت جوهر زیستی یکی از موارد مهم است که تیم ما توانسته است چندین پلیمر زیست سازگار را با آزمایش‌های گوناگون و سوسپانسیون های سلولی را قابل‌چاپ نماید.
کدام بخش از نیاز بازار را پاسخ می‌دهد؟
مشتریان این محصول در وهله اول محققان و پژوهشکده‌های فعال درزمینهٔ مهندسی بافت و پزشکی بازساختی در کشور هستند. این مراکز و افراد پیش‌ازاین به دلیل قیمت بالای واردات دستگاه توانایی هماهنگی خود با روند علمی روز دنیا را ندارند و در این زمینه نمی‌توانند پیشرو باشند تا کشور ایران را به کشوری سرآمد تبدیل کنند چراکه عمر این فناوری زیاد بالا نیست و در اوایل چرخه عمر خود قرار دارد.
در وهله بعدی پس از تولید مقالات علمی و پایان‌نامه‌ها و اثبات توانمندی پزشکان در تخصص‌های مختلف مشتریان این دستگاه می‌باشند که با استفاده از آن می‌توانند بافت‌های موردنیاز پیوندی و بافت‌های آسیب‌دیده را جایگزین نمایند.
موانع و سختی‌هایی که در این مسیر داشتید چه بوده؟
از مهم‌ترین موانع این مسیر می‌توان به مشکلات مالی اشاره کرد چراکه سرمایه‌گذاران اعم از دولتی و خصوصی وارد عرصه نشده چراکه سود تضمینی را برای کار خود مطالبه می‌کنند و یا بازپرداخت‌های سنگینی وجود دارد که از عهده شرکت‌های نوپا خارج است. لذا آن‌ها را بر آن می‌دارد تا سرمایه‌گذاری را خود انجام دهند و در دره مرگ تنها باشند! البته این موضوع مانع از حرکت ما نشد و مسیر را به حمدالله ادامه دادیم.
مشکل دیگر نبود همگرایی و شناخته نشدن ظرفیت‌ها و توانمندی‌های از سوی متخصصین این حوزه بود. این‌یکی از مشکلاتی ست که متخصصین کارهای موازی زیادی انجام می‌دهند و به دلیل عدم شناخت و معرفی نشدن نمی‌توانند از خدمات دیگران استفاده کنند و نیازهای خود را مرتفع کنند. این مسئله را وقتی دریافتیم که به یک مجموعه علوم زیستی ورود کردیم. در آنجا مشکلاتی که از دید مهندسین راه‌حلی ساده داشت برای آن‌ها حل نشدنی به نظر می‌رسید و همچنین از دید مهندسین کار با موجودات زنده آسان به نظر می‌رسید حال‌آنکه به این سادگی نبود. لذا فقدان حلقه‌های ارتباطی و نظام معرفی از طریق نهادهای حمایتی از مشکلات عمده این مسیر است چراکه محصول چاپگر زیستی رشته‌های متنوعی را درگیر می‌کند که در صورت عدم همگرایی میان آن‌ها به نتیجه نخواهد رسید.
چه عواملی باعث موفقیت خود می‌دانید؟
به نظر بنده تیم مهم‌ترین عامل موفقیت ما است. تیمی که از ابتدای مسیر هم دل و همراه هستند و حاضرند در راستای هدف خود از بسیاری از خواسته‌های خود بگذرند و چه‌بسا موقعیت‌های بهتری درجاهای دیگر انتظار آن‌ها را بکشد. به‌علاوه ریسک‌پذیری بالا و چالاکی تیم درجایی که اگر به امید حمایت‌ها باقی بمانید بوروکراسی باعث می‌شود در بسیاری از موارد فنّاوری جایگزین شود و دیگر اقبال به آن نباشد. لذا لازم است عده‌ای خطر کنند تا تغییرات بزرگی رخ دهد.
مهم‌ترین عامل موفقیت در تولید یک کسب‌وکار و اینکه شرایط محیطی چقدر تأثیر داشته؟
همان‌طور که در پاسخ سؤال قبلی به آن پرداخته شد به نظر بنده مهم‌ترین عامل موفقیت در تولید تیم قوی و همدل می‌باشد. در کنار آن رصد دقیق بازار و داشتن پلن مشخص و حاوی milestone های مشخص جهت ارزیابی و در آخر تحقیق و توسعه دائمی برای ایجاد عمق تکنولوژیک و حفظ مزیت رقابتی ازجمله عوامل مهم در تولید کسب‌وکار هستند.
نمی‌توان منکر تأثیر شرایط محیطی ازجمله مباحث مالی، تغییرات و مشکلات زندگی افراد و غیره بر روی کار گردید اما مقاوم‌سازی درونی که بخشی با همان همدلی و اعتقاد به هدف و رؤیا صورت می‌گیرد می‌تواند تیم را نسبت به آن‌ها واکسینه کند. همچنین تلاش همه برای کمک به دیگری در قالب تیم مهم‌ترین عامل است چراکه مشکل من مشکل همه تیم است و مشارکت جمعی و پوشش دهی‌های زمانی و غیره می‌تواند افراد را حفظ نماید.
خصوصیات و ویژگی‌های بارز تیمتان چیست؟
چالاکی، ریسک‌پذیری، ایثار و تحمل سختی‌ها در مسیر. نکته دیگر آنکه تیم ما از ابتدا توسط تعدادی از دانشجویان بدون تجربه و سابقه کاری شکل گرفت که فقط به‌صورت تئوری با مباحث آشنا بودند و در طول مدت‌زمان همکاری الآن به نقطه‌ای رسیده‌اند که خود می‌توانند هدایت‌کننده افراد دیگر برای کار و پیشبرد پروژه باشند. این افراد به دلیل نداشتن پس‌زمینه بسیار خوب و راحت همکاری و همراهی می‌نمودند و علیرغم مرتکب شدن اشتباهات با افزایش بهره‌وری به جبران مافات می‌پرداختند که ممکن است این مسئله در خصوص همکاری با افراد خبره و کارکشته لزوماً اتفاق نیفتد.
ویژگی یک کارآفرین موفق را در چه چیزی می‌بینید؟
به نظر بنده یک کارآفرین موفق کسی است که خود تربیت‌کننده کارآفرین باشد به این معنا نیروهای همکار او، خود مدیران بالادستی بعدی گردند. به‌علاوه کارآفرین موفق کسی است که افق نگاه بلندمدت‌تری نسبت به سایرین دارد و درجایی که دیگران ریسک نمی‌کنند ریسک را می‌پذیرد ولو در برخی از موارد این ریسک برای افرادی مضحک و غیرعقلانی به نظر برسد.
هدف از ورود به دنیای کسب‌وکار چیست؟
انگیزش‌های مالی یکی از اجزاء لاینفک کسب‌وکار می‌باشد چراکه هنر آن است که از اندوخته دانشی بتوان ثروت تولید کرد و این ثروت را در راستای گسترش دانش و فناوری در خدمت به جامعه بشری به کار برد. به‌علاوه امنیت اقتصادی و روانی یک فرد به او اجازه کار پر بازده و تولیدی و فناورانه را می‌دهد. در کنار این مسئله، حوزه ورود ما در افق بلندمدت خود درگیر با بیماران خواهد بود و نیاز آن‌ها را برطرف خواهد کرد. بیماران نیازمند پیوند اعضا و جایگزینی بافت‌های آسیب‌دیده جامعه هدف غایی ما هستند زیرا می‌توان به این ورود علاوه بر درآمدزایی (ورود به بازار ۸۰ بیلیون دلاری بافت‌های بازساختی) نسبت به تغییر سبک زندگی و رفع محدودیت‌ها و افزایش امید به زندگی درراه ارتقای شاخص سلامت جامعه گام برداشت.
چشم‌اندازی که برای کسب‌وکار نوپای خود در نظر گرفته‌اید چیست؟
چشم‌انداز کوتاه‌مدت ما حرکت به سمت بافت‌هایی ست که از درجه پیچیدگی کمتری ازلحاظ ساختاری دارند مانند پوست و تولید بافت پوستی تک لایه و چندلایه. در افق بلندمدت که حتماً نیازمند ارتقای دستگاه چاپگر سه‌بعدی و به تعبیر دیگر اختصاصی سازی چاپگر سه‌بعدی بافت‌های مختلف می‌باشد، حرکت به سمت بافت‌های پیچیده‌تر و درنهایت تأسیس اولین کلینیک بافت‌های بازساختی در خاورمیانه است که قطعاً همراهی و همکاری متخصصین از حوزه‌های مختلف را می‌طلبد.
از چه روش‌هایی برای گسترش کارتان بهره‌مند شدید؟
اولین مسیر رسانه‌های جمعی مانند تلگرام و لینکدین در کنار تأسیس سایت وبلاگ بود.
مسیر دوم مصاحبه‌های چهره به چهره با اساتید و محققان این حوزه
مسیر سوم شرکت در نمایشگاه‌ها مانند نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران
همچنان فکر می‌کنم که اگر نهادهایی مسئولیت اتصال برقرار کردن میان متخصصین این حوزه و کسانی که فناوری در اختیاردارند را بر عهده بگیرند کسب‌وکارهای کوچک گسترش بیشتری را تجربه می‌کنند.
گپ‌وگفت‌های تجاری‌سازی | قسمت شانزدهم، تیم بیوپرینتر | وبلاگ برنامه تجاری‌سازی شریف
