آشنایی با بازار سرمایه ایران (۱)

چنانچه در مطلب بازار و انواع آن بیان شد، بازار سرمایه، به بازارهای مالی جهت خرید و فروش ابزارهای مالی نظیر اوراق قرضه یا اوراق بهادار، با سررسید بیشتر از یک سال و دارایی‌های بدون سررسید، اطلاق می‌شود.
در معمول‌ترین تقسیم‌بندی، بازار سرمایه از نظر مرحله عرضه اوراق بهادار، به دو بازار اولیه (بازار دست اول) و ثانویه (بازار دست دوم) تقسیم می‌شود. در یک تقسیم‌بندی کلی دیگر، بازار سرمایه‌ای ایران از نظر شرایط شرکت‌ها، به دو بازاربورس اوراق بهادار و فرابورس طبقه‌بندی می‌شود. در زیرمجموعه بازار بورس اوراق بهادار و فرابورس بخش‌بندی دیگری وجود دارد که حضور در هر کدام از آنها شرایط و ضوابط خود را داراست. در این مطلب به بخش‌بندی بازار بورس اوراق بهادار و شرایط عمومی و اختصاصی هر کدام پرداخته می‌شود. بازار بورس اوراق بهادار:

«بورس اوراق بهادار» به معنی یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکت‌ها یا اوراق قرضه دولتی یا موسسات معتبر خصوصی، تحت ضوابط و قوانین و مقررات خاصی انجام می‌شود. مشخصه مهم بورس اوراق بهادار، حمایت قانون از صاحبان پس‌اندازها و سرمایه‌های راکد و الزامات قانونی برای متقاضیان سرمایه است. طبق ماده ۴ دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران، بازار بورس اوراق بهادار به سه بخش مجزا تفکیک شده است:
۱- بازار اول- تابلوی اصلی
۲- بازار اول- تابلوی فرعی
۳- بازار دوم

علاقه‌مند به یادگیری مبانی سرمایه گذاری موفق در بورس هستید؟

برای ثبت‌نام در دوره‌های آموزشی روی دکمه زیر کلیک کنید

ثبت نام در کلاس مبانی سرمایه گذاری موفق در بورس – مهدی افضلیان

مطلب مرتبط: مبانی سرمایه گذاری موفق در بورس چیست؟
شرایط پذیرش و استقرار در هریک از بازار‌های بورس:

به استناد فصل دوم دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران، شرایط پذیرش شرکت‌ها در بازار بورس اوراق بهادار شامل شرایط عمومی و شرایط اختصاصی برای هر یک از بخش‌های آن است.
شرایط عمومی پذیرش شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار تهران:

۱- ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار
۲- عدم وجود محدودیت قانونی موثر برای نقل و انتقال یا اعمال حق رای توسط صاحبان آن
۳- وجود سهام با نام و دارای حق رای
۴- پرداخت تمام بهای اسمی سهام
شرایط اختصاصی پذیرش شرکت‌های موجود در بازار اول – تابلوی اصلی:

۱- وجود حداقل شناوری سهام ۲۰%
۲- دارابودن حداقل میزان سرمایه ثبت شده شرکت ۱,۰۰۰ میلیارد ریال
۳- وجود حداقل ۳ سال سابقه فعالیت پیش از پذیرش
۴- عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
۵- مطلوبیت انتخاب سیستم حسابداری به لحاظ مالی و بهای تمام شده
۶- سودآوری در ۳ دوره مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش و دارا بودن چشم اندازی روشن از لحاظ سود آوری
۷- حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل داراییها ۳۰%
۸- تایید صورت‌های مالی توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار
۹- عدم وجود محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل
۱۰- صورت‌های مالی دو دوره منتهی به پذیرش، فاقد موارد مردودی یا عدم اظهار نظر توسط حسابرس
۱۱- عدم وجود دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی
شرایط اختصاصی پذیرش شرکت های موجود در بازار اول- تابلوی فرعی:

۱- وجود حداقل شناوری سهام ۱۵%
۲- دارابودن حداقل سرمایه ثبت شده شرکت ۵۰۰ میلیارد ریال
۳- وجود حداقل ۳ سال سابقه فعالیت پیش از پذیرش
۴- عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
۵- مطلوبیت انتخاب سیستم حسابداری به لحاظ مالی و بهای تمام شده
۶- سودآوری در ۲ دوره مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش و ارائه چشم اندازی روشن از لحاظ سود آوری
۷- حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها ۲۰%
۸- تایید صورت‌های مای توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار
۹- عدم وجود محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل
۱۰- صورت‌های مالی دو دوره منتهی به پذیرش، فاقد موارد مردودی یا عدم اظهار نظر توسط حسابرس
۱۱- عدم وجود دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی

• شرایط اختصاصی پذیرش شرکت های موجود در بازار دوم:
  
  
  ۱- وجود حداقل شناوری سهام ۱۰%
  ۲- وجود حداقل سرمایه ثبت شده شرکت ۲۰۰ میلیارد ریال
  ۳- دارابودن حداقل دو سال سابقه فعالیت قبل از پذیرش
  ۴- عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
  ۵- مطلوبیت انتخاب سیستم حسابداری به لحاظ مالی و بهای تمام شده
  ۶- سود آوری در ۱ دوره مالی منتهی به پذیرش و ارائه چشم اندازی روشن از لحاظ سود آوری
  ۷- حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها ۱۵%
  ۸- تایید صورت‌های مالی توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار
  ۹- عدم وجود محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل
  ۱۰- عدم وجود دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی وجود

خلاصه شرایط اختصاصی پذیرش شرکت‌ها در هر یک از زیرمجموعه‌های بازار بورس اوراق بهادار، در ادامه آمده است:

شرایط اختصاصی	تابلوی اصلی بازار اول	تابلوی فرعی بازار اول	بازار دوم
سهام شناور	حداقل ۲۰ درصد	حداقل ۱۵ درصد	حداقل ۱۰ درصد
تداوم فعالیت	حداقل سه سال	حداقل سه سال	حداقل دو سال
حداقل سرمایه ثبت شده (میلیارد ریال)	۱,۰۰۰	۵۰۰	۲۰۰
نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارائیها (نسبت مالکانه)	حداقل ۳۰ درصد	حداقل ۲۰ درصد	حداقل ۱۵ درصد
صورت‌های مالی وضعیت و سود آوری	مطلوب بودن سیستم حسابداری(مالی/بهای تمام شده) ، مورد تایید حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه، سودآوری در سه دوره مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش	مطلوب بودن سیستم حسابداری(مالی/بهای تمام شده) ، مورد تایید حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه، سودآوری در دو دوره مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش	مطلوب بودن سیستم حسابداری(مالی/بهای تمام شده) ، مورد تایید حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه، سودآوری در دوره مالی منتهی به زمان پذیرش

نکته: پس از پذیرش و عرضه سهام شرکت‌ها در هر یک از بازارهای سه‌گانه بورس اوراق بهادار تهران، لازم است این شرکت‌ها هر ساله از نظر رعایت شرایط مذکور مورد بررسی قرار گیرند. در صورتی که در شرایط هر یک از شرکت‌ها مغایرتی مشاهده شود، به صلاحدید سازمان بورس و اوراق بهادار، به آن شرکت یا شرکت‌ها فرصت داده می‌شود تا با ارائه اطلاعات مربوطه و شفاف سازی در خصوص رفع مغایرت‌های به وجود آمده، نسبت به احراز شرایط گذشته اقدام نموده و در بازار باقی بمانند. برای مثال در شرایط سیاسی و اقتصادی سال‌های اخیر که بخش عمده آن ناشی از اعمال تحریم‌ها علیه ایران بود، سبب شد تا بازده بسیاری از شرکت‌های حاضر در گروه خودرو با زیان همراه باشد و به‌صورت زیان انباشته در صورت‌های مالی سال بعد نمایان شود. سازمان بورس و اوراق بهادار با در نظر گرفتن وضعیت کل گروه و دریافت مدارکی درخصوص رفع زیان انباشته بوجود آمده، زمانی را در اختیار این شرکت‌ها قرار داده است تا نسبت به برقراری شرایط سودآوری خود اقدام نمایند. در مثالی دیگر چنانچه شرکتی با کمبود سرمایه مواجه شود، این امکان را دارد تا با ارائه مدارکی دالّ بر افزایش سرمایه به سازمان بورس اوراق بهادار و با اخذ تائیدیه از آن سازمان، مدت معینی تا انجام مراحل و ثبت افزایش سرمایه، در تابلو معاملاتی خود باقی بماند.

https://bashgah.com/blog/%D8%A2%D8%B...%D9%86-%DB%B1/