تأمین منابع مالی با رویکردی بر بازار اوراق‌بهادار
تأمین منابع مالی به ویژه منابع مالی بلندمدت از جمله موضوعاتی است که نه تنها در ایران که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته به طور روزافزون مورد توجه قرار گرفته و خود را به یکی از مباحث چالش‌برانگیز و جذاب بازارهای مالی بدل کرده است. در عرصه‌ی ملی و بین‌المللی به طور سنتی سیستم بانکی، بخش اصلی تأمین منابع مالی بلندمدت را بر دوش داشته است. با بروز بحران‌های مالی بزرگ همچون آن‌چه در سال‌های 8-1997 میلادی در شرق آسیا رخ نمود و بحران مالی وسیعی که اروپا و ایالات متحده آمریکا را در سال‌های 8-2007 میلادی درگیر خود ساخت، بازنگری در ساختارهای مالی تبدیل به ضرورتی انکارناپذیر شد. توجه بیشتر به ریسک فعالیت سنتی سیستم بانکداری در امر سپرده‌پذیری و وام‌دهی و تأکید بیشتر بر الزامات کفایت سرمایه بانک‌ها و تقویت نظام کنترل درونی و بیرونی آنها از جمله پیامدهای بحران‌های مالی یادشده بودند که به نوبه‌ی خود توان تأمین مالی از مسیر سیستم بانکی را کاهش دادند. بدین‌سان بازار سرمایه و نهادها و مؤسسات بزرگ سرمایه‌گذاری همچون صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌های بیمه و صندوق‌های سرمایه‌گذاری توجه سیاست‌گذاران و فعالان اقتصادی را به سوی ظرفیت‌های بالقوه خود برای تأمین منابع مالی پروژه‌های سرمایه‌گذاری، جلب کردند. بنابراین استفاده از توان بازار سرمایه و تبیین چگونگی تعامل سازنده میان سیستم بانکی و بازار اوراق بهادار به منظور بهره‌مندی از هم‌افزایی ناشی از این تعامل، همواره مورد توجه سیاست‌گذاران بازارهای مالی قرار دارد.
مباحث یادشده که همچنان به صورتی زنده و پویا بخشی از گفتمان اصحاب بازارهای مالی در عرصه‌ی جهانی را به خود اختصاص داده، در ایران نیز توجه ویژه سیاست‌گذاران اقتصادی را به خویش معطوف ساخته است. پاسخ به پرسشِ چگونگیِ سوق دادن حجم بالای نقدینگی به سوی سرمایه‌گذاری مولد، به طراحی ابزارهای مالی نوینی همچون اوراق اجاره و نهادهای مالی جدیدی نظیر صندوق‌های پروژه‌ای انجامیده‌است. بی‌تردید برای راه‌اندازی ابزارها و نهادهای مالی نوین تأمین مالی به همکاری دوسویه‌ی بازار پول و سرمایه نیاز است. سیستم بانکی می‌تواند از بازار سرمایه برای انتشار اوراق بهادار با درآمد ثابت استفاده کرده و عملاً تأمین مالی مستقیم و محدود خود را به تأمین مالی غیرمستقیم و اهرمی بدل سازد. بازار سرمایه نیز می‌تواند از ظرفیت‌های بی‌بدیل سیستم بانکی در امور ضمانتی در راه‌اندازی انواع ابزارها و نهادهای مالی بهره‌مند شود. افزون بر این می‌توان حوزه‌های همکاری گوناگون دیگری برای همکاری میان این دو یار بازار مالی تعریف کرد، به گونه‌ای که هر دو و در پی آن کلیت اقتصاد ملی با رشد و ثبات بیشتر و ریسک نامطلوب کمتری همراه باشند.
نگارنده: احسان عسگری فیروزجایی , حمید اسکندری , رضا کیانی
بورس اوراق بهادار تهران - تأمین منابع مالی با رویکردی بر بازار اوراق‌بهادار
