علیرضا صدری؛ مدیر تحقیق و توسعه شتاب‌دهنده نوتاش
بخش دوم
دلایل رشد فینتک

قبل از سال ۲۰۰۸ اقتصادجهانی با بحران شدیدی مواجه شده بود و صنعت مالی به عنوان یکی از کم‌بازده‌ترین صنعت‌های نوآوری و اختلال‌پذیر شناخته شد. بسیاری از کارهای ساده مثل دریافت موجودی بانکی، برداشت پول و … به صورت آفلاین و سنتی انجام می گرفت. تا این‌که ظهور فینتک در دهه‌ی گذشته نوآوری را به این عرصه اضافه کرده و دگرگونی بزرگی را ایجاد کرد که برای شرکت‌های B2B و B2C مثمرثمر واقع شد. در زیر به دلایل رشد این صنعت در مقابل دیگر صنایع اشاره خواهد شد: زمان مناسب بحران سال ۲۰۰۸ عصر جدیدی را برای امورمالی تعریف کرد. در این سال مردم به ناکارآمدی سیستم‎های بانکی، که احتمالاً ناشی از رشد صنعت IT و نفوذ آن در زندگی روزمره ی مردم بوده است، بیش از پیش پی برده و از این رو بر آن شدند تا فرصت‌های جدیدی برای جوامع ایجاد کنند. همین اکوسیستم، فرصت را در اختیار شرکت‌های فناوری و توسعه قرار داد تا خدمات بانکی را با تحول بزرگی مواجه کنند. ایده ها و فرصت ها نوآوری‎هایی‌که صنعت بانکی را با تحول بزرگی مواجه کند به آسانی در دسترس بود. علاوه بر این، مشتریان دلایل زیادی برای از دست دادن اعتماد به بانک‌ها داشتند؛ هزینه بالا، کندی، عدم شفافیت و سرویس های نامناسب و با کیفیت پایین به مشتریان. در عین حال هیچ راهکار بهتری برای از بین بردن این مشکلات وجود نداشت. این بحران‌ها باعث شدند تا با ترکیب ایده‌های مالی و تکنولوژی تحولات بزرگی در جامعه ایجاد شود. تغییر رفتار مصرف کنندگان مطالعات جمعیت‌شناسی نشان می دهد که مصرف‌کنندگان ترجیح می‌دهند پول‎های خود را به طور مستقیم (به جای روبرو شدن با بانکدار) مدیریت کنند. علاوه بر آن، مصرف‌کنندگان ارزش زیادی به زمان خود قائل هستند؛ بنابراین به جای این‌که ساعت‌های زیادی را در بانک‌ها معطل شوند دوست دارند هنگامی که منتظر اتوبوس هستند به راحتی به خدمات مالی خود دسترسی داشته باشند. این باعث می‌شود مدیریت پول‌ها برای آن‌ها در دسترس‌تر، سریع‌تر و آسان‌تر باشد. چابکی و سرعت شروع یک شرکت و تلاش برای بزرگ‌تر ساختن آن هرگز مانند امروز سریع و در عین حال پیچیده نبوده است. اما استارتاپ‌های فینتک با یک اکوسیستم آماده مواجه شدند و با تیم‌هایی آماده و سریع به بازار قبلی حمله کردند. استارتاپ‌ها معمولا به سرعت نتیجه می‌گیرند و ساختار هزینه موسسات مالی را ندارند و به همین دلیل به سرعت توانستند رشد کنند. نیروی انسانی خبره نیروی انسانی بزرگ‌ترین چالش برای سازمان‌های بزرگ محسوب می‌شود. اما شرکت‌های فناوری در میان جوانان بسیار محبوب است و اکثر افراد تلاش می‌کنند تا استعداد و تخصص لازم برای کار در این شرکت‌ها را کسب کنند. جوانان و واجدین شرایطی که وارد بازار کار می شوند ترجیح می‌دهند در یک استارتاپ فین‌تک در حال رشد و هیجان‌انگیز مشغول شوند تا آنکه در یک شرکت بسیار سلسله‌مراتبی کار کنند. ارزش افزوده های فین تک برای کسب و کارها

اکنون به بررسی تأثیر و مزیت های فینتک در کسب و کارهای کوچک پرداخته خواهد شد. اگر به استارتاپ‌های فین‌تک که اخیرا ایجاد شده‌اند دقت شود می توان تصور کرد که این خدمات مالی تنها برای مشتریان هستند اما با بررسی دقیق‌تر مشخص می¬شود که کسب‌وکارها نیز مزایای مختلفی را از بسترهای فین‌تک دریافت می‌کنند. در ادامه به توضیح مواردی از این تأثیرات پرداخته خواهد شد: فعالیت در خارج از مرزهای کشور خود اکنون ما در زمانی زندگی می‌کنیم که هیچ حد و مرزی در آن وجود ندارد، با استفاده از اینترنت ما به یک شهروندجهانی تبدیل شده‌ایم. برای این‌ که کسب ‌و کارهای‌مان به صورت جهانی توسعه پیدا کنند باید بتوانیم خارج از مرزهای کشورمان فعالیت کنیم. فین¬تک با حذف فضاهای فیزیکی و مرزهای جغرافیایی به خوبی قادر است بر این مهم فائق آید و آنچه مسلم است این است که به جهت رسیدن به این هدف نیازمند وجود استارتاپ هایی که در حوزه های پولی و بانکی فرامرزی فعالیت دارند هستیم. دسترسی آسان و سریع به اطلاعات اصلی‌ترین مزیت فین‌تک ایجاد شفافیت و راحتی است، با استفاده از تکنولوژی‎های فین‌تک همه به آسانی قادر خواهند بود تمام فعالیت¬های پولی، مالی و بانکی خود را رصد کنند. حتی تکنولوژی‌هایی ایجاد شده‌اند که می‌توانند تراکنش‌ها را به داده‌ها متصل کرده و با خودکار سازی کل چرخه ی پرداخت از صدور صورتحساب تا پرداخت وجه، کسب‌وکارها می‌توانند به راحتی به اطلاعاتی مانند فاکتورها و دستورالعمل‌های پرداخت دسترسی آسان پیدا کنند. بنابراین کسب‌وکارها بدون هیچ مشکلی تمام فرآیندهای مالی خود را به صورت اینترنتی و شفاف به انجام خواهند رساند. ایجاد بسترهای مشتری‌پسند و افزایش فروش امروزه راه‌های بسیاری برای افزایش نرخ تبدیلات و فروش وجود دارد. با توسعه‌ی فین‎تک صاحبان کسب‌وکارها قادر خواهند بود از بسترهایی استفاده کنند که مردم را به خرید تشویق نموده و به طرق مختلف محصولات خود را به مشتریان شناسانده و از این طریق فروش خود را افزایش دهند. به عبارت دیگر، خدمات فین‌تک می¬تواند در قالب¬هایی چون NFC ، QR code، USSD ، M-POS ، IVR ، IPG ، SAT ارائه شود.
به علاوه، فین¬تک با حذف محدودیت¬های زمانی و مکانی، امکان عرضه¬ی محصولات در هر مکان و هر زمان را برای صاحبان کسب و کار را فراهم می¬آورد. پیدا کردن سرمایه‌گذاران حرفه‌ای یکی از چالش‌های کسب‌وکارهای امروزی پیدا کردن سرمایه‌گذار است، با توسعه‌ی این صنعت کسب‌وکارها با سرمایه‌گذاران مختلفی از سراسر دنیا ارتباط برقرار خواهند کرد. سرمایه‌گذاران نیز با توسعه این بسترها قادر خواهند بود تصمیمات بهتری اتخاذ کنند چرا که با توسعه زیرساخت آن ها به راحتی می توانند آینده سرمایه گذاری خود را بر روی هر پروژه و محصول رصد کرده و پیش بینی کنند. علاوه بر آن، اخیرا استارتاپ‌های وام‌دهنده‌‌ی بسیاری ایجاد شده‌اند که بدون پیچیدگی‌های سیستم بانکی به کسب‌وکارهای کوچک وام می‌دهند. این دسته از استارتاپ ها که خود سرمایه گذار دیگر استارتاپ ها هستند با نام شتاب دهنده شناخته می شوند. شتاب دهنده (Accelerator) یک ساختار منسجم و مشخص در جهت حمایت و توسعه کارآفرینی نوآورانه و دانش بنیان است. در نمودار زیر رشد سرمایه گذاری در حوزه فینتک بین سالهای 2010 تا 2014 مشهود است. مواردی که از این نمودار می¬توان برداشت کرد: رشد فینتک، افزایش اعتماد به موفقیت آن، جذب سرمایه گذار، گسترش بازار و نظیر آن را تعبیر کرد.

شکل 5-1 نمودار رشد سرمایه گذاری در حوزه فینتک (2014 - 2010)
ارائه‌ی خدمات بهتر به مشتریان با استفاده از صنعت فین‎تک کارآفرینان و ایده پردازان مالی قادر خواهند بود خدمات مالی فوق‌العاده‌ای را در اختیار کسب‌وکارها قرار دهند. هر کسب‌وکاری که بتواند از روش‌های بهتر و راحت‌تری برای ایجاد تجربه‌ی خوب برای مشتریانش بهره بگیرد، با رشد غیرقابل انکاری مواجه خواهد شد. رشد استارتاپ های فینتک

از آنجا که بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران، آینده صنعت بانکداری را در گرو رشد چنین استارت‌آپ‌هایی می‌دانند، تمایل به سرمایه‌گذاری در این شرکت‌های نوپا هم افزایش پیدا کرده است. تا جایی که بر اساس آمار منتشر شده در این زمینه، میزان سرمایه‌گذاری جهانی در استارت‌آپ‌های فین‌تک در سال 2015 به 12 میلیارد دلار رسیده که این میزان نسبت به سال قبل از آن 4 میلیارد دلار افزایش پیدا کرده است.
شرکت‌های فین‌تک قرار نیست بانک‌ها و موسسات مالی سنتی و قدیمی را از بین ببرند. این استارتاپ‌ها هنوز نوپا و کوچک هستند و نتوانسته‌اند تمام مشتریان قدیمی و وفادار بانک‌ها را به خودشان جلب کنند. استار‌تاپ‌های فین‌تک با سه روش اساسی صنعت مالی و بانکداری را متحول کرده و دوباره شکل می‌دهند. کاهش هزینه و افزایش کیفیت روش اول این است که بازیگران عرصه فین‌تک هزینه‌ها را کاهش داده و در عین حال کیفیت ارائه سرویس‌های مالی را افزایش می‌دهند. شرکت‌های کوچک مجبور به رعایت همه قوانین سخت و دست و پا گیر سیستم‌های قانون‌گذاری و شبکه شعبات موسسات و بانک‌ها نبوده و الزامی برای محافظت از تجارت‌های موجود ندارند. به عنوان مثال بیش از نیمی از درخواست وام‌ها از استارتاپ‌ وام‌دهنده Funding Circle در خارج از ساعت کاری عادی و اغلب از سوی کسب‌وکارهای کوچک می‌آید. استارتاپ TransferWise هم هزینه جابه‌جایی و انتقال پول به خارج از مرزها را تا نصف بانک‌های سنتی کاهش داده است. ارزیابی خطرها و ریسک ها دومین راه موثر این استارتاپ‌ها توانایی هوشمندانه آنها در ارزیابی خطرها و ریسک‌های احتمالی است. این شرکت‌های کوچک همه چیز را از بررسی‌های مطرح شده در رسانه و شبکه‌های اجتماعی گرفته تا اطلاعات منتشر شده در زمینه‌های مختلف ارزیابی می‌کنند تا متوجه شوند که کسب‌وکارهای کوچک دقیقا چه اهدافی دارند و چه اقداماتی برای رسیدن به آنها انجام می‌دهند تا به این ترتیب بتوانند در این مسیر به خوبی و درستی قرار بگیرند. دسترسی آسان سومین روش این شرکت‌های نوپا و کوچک برای تنفس در صنعت بانکداری، ایجاد دسترسی¬های متنوع، با ثبات، معتبر و آسان برای مشتریانشان است. یکی از مهم‌ترین ابزارهایی که این شرکت‌های نوپا در این مورد در اختیار دارند اینترنت است. استارت‌آپ‌های فین‌تک که اغلب مبتنی بر اینترنت هستند، دیگر کمتر تحت‌تاثیر محدودیت‌های اعمال شده در مرزهای جغرافیایی قرار می‌گیرند و به این دلیل است که می‌توانند آزادانه به فعالیت در کشورها و شهرهای مختلف جهان پرداخته و صنعت پرداخت را متحول سازند.

فین تک چیست؟/بخش دوم